Page 12 - TRACTION 110

AΣΦΑΛΕΙΑ

Η «ζώνη Οι χρόνοι αυτοί είναι ικανοποιητικοί για τη φύση του ανθρώπου
και τις προδιαγραφές του. Ο εγκέφαλος καλείται να υποστηρίξει τις
λειτουργίες του όντος το οποίο υπηρετεί (τον άνθρωπο εν προκειµένω),
του τελευταίου όσο όµως αυτός κινείται εντός των προδιαγραφών του ανθρωπίνου
είδους. Και συγκεκριµένα, µε ταχύτητες µέχρι 45 - 50 χιλιόµετρα ανά
ώρα. Αυτή είναι η «τελική» του ανθρώπου –ενδεικτικά ο Usain Bolt, ο
δευτερολέπτου» ταχύτερος άνθρωπος στην ιστορία, έχει πιάσει τελική 44,7 χ.α.ώ. Ένας
κοινός θνητός δύσκολα ξεπερνά τα 15 χ.α.ώ. αν δεν είναι αθλητής.
Ωστόσο, όσο οι εναλλαγές εικόνων γίνονται µε αυτόν τον ρυθµό, τότε
ο εγκέφαλος µπορεί να τις παρακολουθήσει και να ανταποκριθεί µε
Υπάρχει µια «ζώνη» χρόνου / σχετική αποτελεσµατικότητα.

απόστασης που αν την κατανοήσεις, Σε άλλα έµβια όντα που είτε πετυχαίνουν σηµαντικά µεγαλύτερες
ταχύτητες είτε το µοτίβο της επιβίωσής τους το απαιτεί, οι χρόνοι αυτοί είναι
µένεις έξω από αυτή και µαζί σηµαντικά µικρότεροι.
αποκλείεις το ενδεχόµενο εµπλοκής Πρέπει τώρα να εξετάσουµε τι γίνεται στα 2 αυτά δευτερόλεπτα.
Ένα όχηµα που κινείται µε ταχύτητα 60 χ.α.ώ., διανύει στον χρόνο αυτό
σε «τροχαίο συµβάν» 33 µέτρα, το µήκος έξι και πλέον αυτοκινήτων δηλαδή. Αυτό µάλιστα δεν
σηµαίνει ότι στο διάστηµα αυτό έχει ακινητοποιηθεί το όχηµα, αλλά πως
H αρχή και το τέλος της συζήτησης για τα τροχαία συµβάντα, σοβαρά ή µόλις τότε ξεκινά να αλλάζει κάτι στην κινητική του κατάσταση, είτε επι-
όχι, µε θύµατα ή χωρίς, ξεκινά και ολοκληρώνεται µε τη συζήτηση περί βράδυνση είναι αυτό είτε ελιγµός. Ενέργειες που, για να ολοκληρωθούν,
των λειτουργιών του ανθρώπινου εγκεφάλου. απαιτούν επίσης κάποια µέτρα απόστασης.
Ας ξεκινήσουµε από τα δεδοµένα και τους νόµους που διέπουν κάθε Τη στιγµή που ακουµπάµε το πεντάλ του φρένου δεν ξεκινά ακόµη το
τροχαίο και τον ανθρώπινο εγκέφαλο. φρενάρισµα. Η κίνηση πίεσης του πεντάλ θέλει κι αυτή τον χρόνο της:
Η οδήγηση είναι µια περίπλοκη διεργασία, για την οποία ο εγκέφαλος ακόµη και τα τακάκια, για να κινηθούν προς τον δίσκο, «ξοδεύουν»
πρέπει να οργανώσει διαρκώς ένα σύνθετο πακέτο εντολών ώστε να κάποιο χρόνο, αθροίζοντας µια µηχανική υστέρηση της τάξης του µισού
συντονίσει τους µύες που θα εκτελέσουν την εκάστοτε κίνηση. δευτερολέπτου. Άλλα οκτώ µέτρα δηλαδή (στα 60 χ.α.ώ.) πριν αρχίσουν
Οι ενέργειες που καλείται να συντονίσει ο εγκέφαλος διακρίνονται σε δύο πραγµατικά να σφίγγουν τα ελαστικά στο οδόστρωµα για το φρενάρισµα.
κατηγορίες. Αυτά τα 40 µέτρα που µόλις αθροίσαµε περιλαµβάνονται στη σκηνή του
Σε αυτές που αφορούν σε γνώριµα ερεθίσµατα και είναι ήδη κατα- τροχαίου συµβάντος αλλά δεν τα υπολογίζει ο οδηγός. Κι εδώ µπορεί να
1 γεγραµµένα (τα ερεθίσµατα) στο ανάλογο µοτίβο στο µεταιχµιακό γίνει µια διαπίστωση τόσο γενικευµένη όσο και το πρόβληµα. Σε κάθε τρο-
σύστηµα του εγκεφάλου – το κέντρο επιχειρήσεων του ανθρώπου. χαίο συµβάν ανεξαιρέτως αλλά και σε οποιοδήποτε ατύχηµα, εµπεριέχεται
Σε εκείνες που απαιτούνται για ΜΗ γνώριµα ερεθίσµατα, ή κοινώς τις το στοιχείο της έκπληξης. «Κάτι» που δεν περιλαµβάνεται στα στοιχεία που
2 εκπλήξεις. Εκεί πρέπει να οργανωθεί εκ του µηδενός, ένα νέο πακέτο δόθηκαν για να οργανωθεί το σχέδιο στον εγκέφαλο του οδηγού.
ενεργειών από τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Και φτάσαµε στο κρίσιµο σηµείο του θέµατος. Κάθε έκπληξη λογίζεται ως
Για να οργανωθεί οποιοδήποτε πακέτο εντολών απαιτείται κάποιος πραγ- τέτοια αν το ήδη διαµορφωµένο σχέδιο δράσης δεν την εµπεριέχει.
µατικός χρόνος, καθόλου ευκαταφρόνητος. Εκείνη τη στιγµή, ο εγκέφαλος προσπαθεί να ακυρώσει τις ήδη αποφασι-
- Για να υλοποιηθεί µία κίνηση κατ’ απαίτηση ενός γνώριµου ερεθίσµατος, σµένες κινήσεις και να διαµορφώσει ένα νέο σχέδιο, σύµφωνα µε τα νέα
ο χρόνος αυτός ανέρχεται σε ένα δευτερόλεπτο, µε αποκλίσεις (προς τα δεδοµένα που εµφανίστηκαν εµπρός του.
πάνω, κάτι που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες). Αν οι ταχύτητες κίνησης, άρα η εναλλαγή εικόνων εµπρός του, είναι
-Για να υλοποιηθεί µια κίνηση κατ’ απαίτηση ενός ΜΗ γνώριµου ερεθίσµα- µέσα στο φάσµα των ανθρώπινων προδιαγραφών (µέχρι 45 χ.α.ώ.) τότε
τος, ο χρόνος αυτός αυξάνεται δραµατικά, µε ελάχιστο το επιπλέον ένα υπάρχει σηµαντική πιθανότητα να υπάρξει νέο, ικανοποιητικό σχέδιο από
δευτερόλεπτο. Άρα, ο συντοµότερος χρόνος κατά τον οποίο θα συµβεί τον εγκέφαλο.
«κάτι», θα υπάρχει δηλαδή κάποια αντίδραση σε συνθήκες έκπληξης, είναι Αν όµως οι ταχύτητες είναι µεγαλύτερες, τότε ο ρυθµός της εξέλιξης των
τα 2 δευτερόλεπτα. εικόνων δεν µπορεί να γίνει αντιληπτή από τον εµπλεκόµενο και, συνήθως,
Αυτό µεταφράζεται στο ότι, από τη στιγµή που θα εµφανιστεί η «έκπληξη» η αντίδραση είναι... τίποτα. Καµία οργανωµένη αντίδραση σε ένα όχηµα
στον ορίζοντά µας, θα περάσουν τουλάχιστον δύο δευτερόλεπτα µέχρι να που κινείται µε ταχύτητα µεγαλύτερη των µόλις 50 χ.α.ώ. προς κάποιο ξαφ-
υπάρξει οποιαδήποτε αντίδραση από πλευράς του οδηγού. νικά αλλαγµένο περιβάλλον. Άρα, παντελώς άγνωστο εκείνη τη στιγµή...
Η διάρκεια κάθε σχεδίου δράσης, κάθε συστοιχίας οργανωµένων Ο µόνος µηχανισµός που µπορεί να κρατήσει έναν άνθρωπο µακριά
εντολών, έχει διάρκεια έως δύο δευτερόλεπτα και ανανεώνεται διαρκώς, από «ατυχήµατα» είναι ο ίδιος ο εγκέφαλός του, και συγκεκριµένα, το
ώστε να υπάρχει συνέχεια στην κίνηση όποια κι αν είναι αυτή. Κάθε στιγµή ισχυρότερο στοιχείο που εµπεριέχεται εκεί από τη γέννησή µας. Το ένστικτο
έχουµε προαποφασίσει και έχουν οργανωθεί οι εντολές στον εγκέφαλό της επιβίωσης.
µας για το τι θα κάνουµε τα επόµενα δύο δευτερόλεπτα. Κάθε σχέδιο δράσης έχει περάσει από αυτό το «φίλτρο»: αν δεν κριθεί

12 TRACTION MAGAZINE