Ένα Opel Blitz που το έλεγαν Μαρμάρω: Η πρώτη μονάδα εξωτερικών μεταδόσεων της ΕΙΡ

Σήμερα θα ταξιδέψουμε αρκετές δεκαετίες πίσω στο χρόνο και συγκεκριμένα στα τέλη Οκτώβρη του 1944 και μετά την απελευθέρωση. Οι Γερμανοί φεύγουν, έχοντας λεηλατήσει και καταστρέψει σχεδόν τα πάντα στο πέρασμά τους. Βρισκόμαστε στα σκαλιά του Ζαππείου και εκεί συναντάμε ένα εγκαταλελειμμένο γκρίζο στρατιωτικό φορτηγό να εμποδίζει την πρόσβαση στο μέγαρο.

Είναι ένα Opel Blitz κατασκευής 1938 που οι ναζί το χρησιμοποιούσαν σαν κινούμενο εμφανιστήριο φιλμ και το οποίο εγκατέλειψαν όταν έφυγαν από την Αθήνα, αφότου πρώτα αφαίρεσαν από μέσα όλα του τα περιεχόμενα. Πλέον η καρότσα του επιβλητικού αυτοκινήτου ήταν εντελώς κενή και εκπληκτικά ευρύχωρη. Το μεγάλο όχημα έπαιρνε ζωή από έναν εξακύλινδρο εν σειρά κινητήρα επίπεδης κεφαλής, χωρητικότητας 3.500 κ.εκ. που απέδιδε 61 ίππους.

Οι τεχνικοί του Ιδρύματος Ελληνικής Ραδιοφωνίας θα μεταφέρουν το ογκώδες όχημα στις εγκαταστάσεις των πομπών του ΕΙΡ στα Λιόσια. Εκεί θα ξεκινήσει ένα φιλόδοξο και πρωτοποριακό πρότζεκτ. Η μετατροπή του φορτηγού στην πρώτη αυτοκινούμενη μονάδα εξωτερικών μεταδόσεων. Ως τότε δεν υπήρχε στη χώρα μας άλλο τέτοιο όχημα.

Το αυτοκίνητο χωρίστηκε ακριβώς στη μέση. Από τη μία πλευρά τοποθετήθηκαν τα μηχανήματα, όλος ο απαραίτητος εξοπλισμός για τις μεταδόσεις και από την άλλη πλευρά στήθηκε το εκφωνητήριο. Οι δύο χώροι ήταν ηχητικά απομονωμένοι και τους χώριζε μία πόρτα. Έτσι μπορούσε ο εκφωνητής να κάνει ζωντανή εκπομπή ενώ το αυτοκίνητο βρισκόταν εν κινήσει οπουδήποτε στην επικράτεια. Και έτσι το 1950 τίθεται στην υπηρεσία του ΕΙΡ η πρώτη μονάδα εξωτερικών μεταδόσεων. Έλαβε αριθμό κυκλοφορίας Α-7668 και το όνομα “Μαρμάρω”.

Το όνομα αυτό της χάρισε ο οδηγός (και νονός) της, Κώστας Παυλάκης, ο οποίος καθώς το βαρύ αυτοκίνητο ζοριζόταν να ανέβει μια ανηφόρα αναφώνησε “Άντε Μαρμάρω, θα ανέβουμε Μαρμάρω, θα φτάσουμε Μαρμάρω…” χαρίζοντάς της το παρατσούκλι για πάντα. Η λέξη Μαρμάρω χρησιμοποιήθηκε αρχικά στη ναυτική αργκό για παλιά αργοκίνητα ατμόπλοια και κατόπιν χαρακτήριζε τα παλιά και ταλαιπωρημένα, επαγγελματικά κυρίως, αυτοκίνητα που αρνούνται να αποσυρθούν και συνεχίζουν να εργάζονται ακούραστα.

1 of 4

Η περίφημη “Μαρμάρω” προσέφερε τις υπηρεσίες της ασταμάτητα μέχρι και τη δεκαετία του ’80, όργωσε ολόκληρη τη χώρα απ΄ άκρου εις άκρον, κάλυψε κάθε γεγονός που απασχόλησε την ελληνική επικαιρότητα (ειδησεογραφικό, πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, κοσμικό, αθλητικό) και ότι άλλο σκεφτεί κανείς. Στο εσωτερικό της μάλιστα είχε φιλοξενήσει και τεράστιες προσωπικότητες της εποχής, πολιτικούς, βασιλείς και σπουδαίους καλλιτέχνες όπως η Μαρία Κάλλας κατά τη διάρκεια εμφανίσεων της στο Ηρώδειο, η Τζίνα Μπαχάουερ και πολλοί άλλοι.

Και βέβαια η Μαρμάρω φιλοξένησε την περίφημη εκπομπή “Μικρόφωνο στο δρόμο” του Ίωνα Νταϊφά, που αγαπήθηκε ιδιαίτερα από το κοινό. Εκατοντάδες λαού συγκεντρώνονταν και γέμιζαν ολόκληρες πλατείες εκεί όπου επρόκειτο να βρεθεί η Μαρμάρω και ο Ίων Νταϊφάς, για να βγουν στον ερτζιανό αέρα.

Η Μαρμάρω τη δεκαετία του ’60 ανέβηκε στη Θεσσαλονίκη για να αναλάβει εκεί καθήκοντα εξωτερικών μεταδόσεων του ΕΙΡ, ενώ παράλληλα στην Αθήνα είχε αγοραστεί νέο αυτοκίνητο για τη δουλειά αυτή. Αργότερα τη δεκαετία του ’80, όταν έγινε ο μεγάλος σεισμός στην Αθήνα, η Μαρμάρω φέρεται να βρίσκεται ξανά στην πρωτεύουσα και συγκεκριμένα στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ στην Αγία Παρασκευή. Σύμφωνα πάντα με τα λεγόμενα του ηχολήπτη και τεχνικού του ΕΙΡ, κυρίου Τάσου Χατζηαναστασίου, του ανθρώπου που έζησε τη Μαρμάρω από τα πρώτα της βήματα, καθώς ήταν ένας εκ των τεχνικών που ανέλαβαν την αρχική της μετατροπή και κατόπιν τη λειτουργία της.

Τελικά τα ίχνη της χάνονται κάπου στη δεκαετία του ’80. Υπήρξαν αναφορές πως μεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις της ραδιοφωνίας στα Λιόσια και πως έμεινε εκεί παροπλισμένη για κάποιο χρονικό διάστημα. Το που κατέληξε η Μαρμάρω είναι άγνωστο. Το πιο πιθανό σύμφωνα με την έρευνα είναι να έχει οδηγηθεί σε διαλυτήριο για παλιοσίδερα.

Το μόνο σίγουρο είναι πως η Μαρμάρω συνέβαλε καθοριστικά στην καταγραφή της νεότερης ελληνικής ιστορίας και της χρωστάμε πολλά. Είναι ένα αυτοκίνητο με σπουδαία ιστορία που οφείλουμε να τη γνωρίζουμε, εφόσον δεν καταφέραμε, ως οφείλαμε, να τη συντηρήσουμε και να την εκθέσουμε σε ένα μουσείο τεκμηρίων της ελληνικής ραδιοφωνίας.

* Ευχαριστώ τους καλούς μου φίλους Νίκο Αγγελίδη και Τάσο Αρωνίτη για τις πολύτιμες πληροφορίες. Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο της ΕΡΤ και από στιγμιότυπα της εκπομπής “Ώρα Ελλάδας” της ΕΡΤ με το Νίκο Αγγελίδη.