Το πώς η Fiat κατάφερνε ανέκαθεν να γράφει ιστορία, προτείνοντας ρηξικέλευθες και αλλόκοτες συνταγές, συνιστά οπωσδήποτε αντικείμενο έρευνας για τους ιστορικούς τής αυτοκίνησης – και του μέλλοντος.
Το περιβόητο και ανεπανάληπτο Fiat X1/9 ήταν εν μέρει συναρμολογημένο από υπάρχοντα εξαρτήματα. Στα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του ’60 η Fiat πήρε τη μετάδοση από το Autobianchi Primula και το μοτέρ του 128, τα προσάρμοσε στο πρωτότυπο που είχε σχεδιάσει ο οίκος Bertone και, έτσι απλά, δημιούργησε το X1/9. Το οποίο είχε συγκλονίσει από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής του, στο Σαλόνι Αυτοκινήτου του Τορίνο, το 1969. Τότε λεγόταν «Autobianchi A112 Runabout», σύντομα όμως η Fiat θα αναλάμβανε πλήρως την πατρότητά του.
Το διθέσιο Fiat X1/9 είχε σφηνοειδές σχήμα, ήταν «κεντρομήχανο», εφόσον ο κινητήρας βρισκόταν εμπρός από τους πίσω τροχούς, ενώ η κίνηση μεταδιδόταν στους πίσω τροχούς. Ακολουθώντας τους κανόνες εργονομίας ενός μοντέλου τύπου «τάργκα», η οροφή ήταν αποσπώμενη και μπορούσε να αποθηκευτεί.
Παρεμπιπτόντως, το Fiat X1/9 είχε δύο αποθηκευτικούς χώρους, εμπρός και πίσω, αλλά και ανακλινόμενους προβολείς. Αυτό που, δυστυχώς, δεν είχε ποτέ, ήταν ποιότητα κατασκευής αντίστοιχη της φήμης, του στιλ και των προσδοκιών που δημιουργούσε με την παρουσία του. Και, βέβαια, επιδόσεις. Η πρώτη γενιά ήταν εφοδιασμένη με έναν κινητήρα κατηγορίας φτερού (μύγας), 1.300 κ.εκ., ο οποίος απέδιδε 75 άλογα. Η κατάσταση βελτιώθηκε κάπως από το 1979 και εξής, όταν το μοτέρ που είχε σχεδιάσει ο θρυλικός Aurelio Lampredi της Scuderia Ferrari αναβαθμίστηκε στο 1,5 λίτρο και τους 85 ίππους.
Παρά τις ιδιαιτερότητές του, το Fiat X1/9 παρέμεινε στην παραγωγή από τον ίδιο τον Bertone ακόμη και μετά το 1982, όταν η Fiat αποφάσισε ότι δεν την ενδιέφερε πλέον το «παιχνίδι» της. Ούτως ή άλλως, είχε κερδίσει μια θέση γι’ αυτό στο πάνθεον της παγκόσμιας αυτοκίνησης.
