Η αναγγελία επιστροφής του Ράλλυ Ακρόπολις στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλι με γέμισε χαρά και μνήμες. Ο λόγος; Μα όλα εκείνα τα χρόνια σχεδόν ολόκληρος ο Μάης μας έβρισκε στα βουνά για δοκιμές, αφού στο τέλος του μήνα ήταν η μεγάλη γιορτή της εκκίνησης του αγώνα.
Όπως ήταν φυσικό όρμησα στα άλμπουμ ξεφυλλίζοντας σελίδες με φωτογραφίες από τα 28 Ράλλυ Ακρόπολις που έχω συμμετάσχει και τότε μου ήρθε η ιδέα. Όλες αυτές οι μνήμες είναι τυπωμένες στο χαρτί γιατί κάποιοι επαγγελματίες φωτογράφοι έπαιρναν τα βουνά αψηφώντας ταλαιπωρία, σκόνη, βροχή, έξοδα (ποτέ δεν ήταν βέβαιο πως οι φωτογραφίες που πιθανώς θα πουλούσαν θα έβγαζαν τα έξοδά τους και ίσως ένα μεροκάματο).
Όμως εκεί, παρόντες, τέσσερις μέρες στα βουνά με ένα σάντουιτς στην τσέπη κι ένα μπουκάλι – παγούρι νερό. Μόλις τελείωνε η ειδική διαδρομή, δρόμο για την επόμενη, και την επόμενη, και την ανασυγκρότηση, και το σέρβις, και, και, και… Και το βράδυ, σε κάποιο ξενοδοχείο ή αντίσκηνο για να προλάβουν την πρωινή Ειδική στο καλό σημείο, προσπαθώντας να βγάλουν τους τόνους σκόνη από μηχανές και το σώμα τους.
Με λίγα λόγια να βουλώσουν τα σιφώνια από τα μπάζα!
Σκέφτηκα λοιπόν πως σε αυτούς θα πρέπει να αφιερωθεί ένα ολόκληρο θέμα στο traction.gr, λόγω επιστροφής του Ράλλυ Ακρόπολις στην κορωνίδα του σπορ. Σε αυτούς που πίσω από τον φακό της φωτογραφικής τους μηχανής κατέγραψαν τη χρυσή ιστορία του Ράλλυ Ακρόπολις, μαζί με ένα τεράστιο «ευχαριστώ» από τη μεριά μου γιατί όλα εκείνα τα χρόνια ζούσαμε παράλληλα.
Χωρίς να χάσω χρόνο, τηλεφωνώ σε όλους ανεξαιρέτως. Όλοι μα όλοι, χωρίς δεύτερη σκέψη και με μεγάλη χαρά, θετικοί στην ιδέα που δεν ήταν άλλη από το να δώσουν μια φωτογραφία που να είχε κάτι το ιδιαίτερο ή να περιγράφει κάποια ιστορία επιβεβαιώνοντας το «μια εικόνα, χίλιες λέξεις».
Θα ήταν ασέβεια και μεγάλη παράλειψη αν δεν ξεκινούσαμε από τον πατριάρχη του φωτορεπορτάζ Φώτη Φλώρο – όπως χαριτολογώντας έλεγε ο ίδιος, τα «τρία Φι» – και τον Γιώργο Κακολύρη. Ο Φώτης αν και μεγαλύτερης ηλικίας, ήταν προσωπικός μου φίλος και υπήρξε ο Μαγγελάνος της φωτογραφίας στους ελληνικούς αγώνες.
Πήρε κοντά του πιτσιρικά τον Γιώργο Κακολύρη, που τον αγάπησε σαν παιδί του κι εκείνος σαν πατέρα του. Με τον Γιώργο είμαστε συνομήλικοι και κάναμε πολύ παρέα, εκείνος έδρα στους Φλώρους, στο υπογειάκι της Πανεπιστημίου 64, κι εγώ στην οδό Πειραιώς, στα γραφεία της εφημερίδας «Βραδυνή», βοηθός του Γιώργου Λιβέρη.
Βρισκόμαστε λοιπόν με τον Γιώργο στα σκαλάκια του υπογείου και συζητούσαμε τα όνειρά μας αλλά και τα μπατιριλίκια μας! Δυστυχώς και οι δυο δεν ζουν πλέον κι ο Φώτης, πριν φύγει από τη ζωή, χάρισε το τεράστιο αγωνιστικό φωτογραφικό του αρχείο στον Γιώργο Κακολύρη, σε ένδειξη αγάπης και ευγνωμοσύνης για την αφοσίωση και τη λατρεία του μικρού μαθητή του προς το πρόσωπό του.
Σήμερα ο γιος του Γιώργου Κακολύρη, Νίκος, διατηρεί και διαφυλάσσει με ευλαβικότητα και σεβασμό αυτό το πολύτιμο αρχείο. Από εδώ και πέρα ας ξεκινήσουμε αλφαβητικά με τις φωτογραφίες και τα κείμενα αυτολεξεί που εκείνοι διάλεξαν:
Τάσος Αρωνίτης
Επιτρέψτε μου το πρώτο πρόσωπο στις παρακάτω γραμμές σχετικά με τη φωτογραφία από το Ράλλυ Ακρόπολις και την ταπεινότητά μου. Πρώτη φορά… Στην εξέλιξη του 20ού Ράλλυ Ακρόπολις είδα οδηγούς και αυτοκίνητα στη δοκιμασία Τατοΐου. Ήταν 28 Μαΐου 1972 κι ήμουν ένας από τις χιλιάδες θεατές, μακριά από την πίστα και πίσω από τα σχοινιά, στην ευθεία του στρατιωτικού αεροδρομίου, κρατώντας μια δανεική Kodak Instamatic με ασπρόμαυρο φιλμ Kodak 126. Οι πρώτες ακροπολικές εικόνες σε ηλικία δεκάξι ετών.
Στο 23ο Ράλλυ Ακρόπολις, το 1976, βρέθηκα στην κατατακτήρια Ειδική Διαδρομή Δεκέλεια μαζί με τον Νικόλα Ντάβαρη και τον Κώστα Μπότση. Είχαμε γνωριστεί μέσα σε λεωφορείο, ύστερα από αγώνα ταχύτητας Τατοΐου, το 1972. Στάθηκα σ’ ένα κατηφορικό χωμάτινο κομμάτι προς τη Σφενδάλη με την Zenit 3M, ρώσικη μονορεφλέξ με φακό Helios 44M από τον θείο Νίκο, βοηθό οπερατέρ στη Φίνος Φιλμ. Από το κατάστημα του Ζαφείρη Φαρασόπουλου (Νικηταρά 6) είχα αγοράσει, αντί 41 δραχμών, ένα κουτί πεντάμετρο ασπρόμαυρο φιλμ Ilford FP4 135. Μετρώντας το ανάλογο μήκος σε σκοτεινό χώρο και τοποθετώντας σε «καρουλάκια» έβγαζες τρία 36άρια και ένα 20άρι , δηλαδή 128 φωτογραφίες προ απροόπτου. Οικονομία κι εκεί, ούτε λόγος για έγχρωμο, λόγω έλλειψης χρημάτων.
Εκπληκτικό το θέαμα και ξαφνικά ακούγεται ήχος από δύο αγωνιστικά αυτοκίνητα. Ο 58άρης φακός έδειξε στο μάτι μου, τους : «Ένη» – Αλέξανδρο Τσαντούλα (Alpine Renault A110) και Τζόνι Πεσματζόγλου – Ανδρέα Χωρέμη (Opel Ascona 1,9). Ο εικοσάχρονος άρχισε να πατάει με τον δείκτη το κουμπί λήψης προσεκτικά και να γυρίζει δεξιά με τον αντίχειρα προοδευτικά τον μοχλό οπλισμού – προώθησης.
Αν πάταγες μέχρι τέρμα το κουμπί «κόλλαγε», αν προωθούσες – όπλιζες απότομα πιθανόν να κατέστρεφες την περφορασιόν, δηλαδή τις τρύπες στις άκρες του φιλμ. Σειρά έξι φωτογραφιών και – ω του θαύματος! – τεχνικά όλα πήγαν καλά. Οι γιαπωνέζικες μηχανές και το Motor Drive ήταν πολύ μακρινό όνειρο και μόνο σε φωτογραφίες ή σε κάποια βιτρίνα τις έβλεπα. Στα τελευταία περάσματα αυτοκινήτων στην κατατακτήρια άρχισε να βρέχει και το Ακρόπολις εκείνο σημαδεύτηκε από καταρρακτώδεις βροχές και λάσπη, ειδικά στο βόρειο κομμάτι, με αποτέλεσμα να αλλάξει τμήμα της διαδρομής. Πίσω στο σπίτι για εμφάνιση φιλμ και εκτύπωση κάποιων λίγων φωτογραφιών με πρωτόγονα μέσα σε μια μικρή αποθήκη – σκοτεινό θάλαμο, κάτω από τη σκάλα της πολυκατοικίας. Φρόντιζα να πάρω κρυφά το ξίδι από την κουζίνα, απαραίτητο τότε για καλό πλύσιμο φιλμ και φωτογραφικού χαρτιού. Η μάνα μου απορούσε πόσο γρήγορα τελείωνε. Τυπώνω τις έξι φωτογραφίες από το προαναφερθέν συμβάν σε χοντρό φωτογραφικό χαρτί μεγέθους 13×18 και τις κρεμάω με μανταλάκια σε ένα σύρμα στο ταβάνι του μπάνιου για να στεγνώσουν. Λίγες μέρες αργότερα, χωρίς να το πολυσκεφτώ, πηγαίνω στην Πλατεία Κάνιγγος, στην αντιπροσωπεία Ελφίνκο. Παιδί του κέντρου της Αθήνας, έβλεπα συχνά έξω παρκαρισμένο το Opel με πινακίδα Ε και πίστευα πως εκεί ήταν το γραφείο του πολυπρωταθλητή – αντιπροσώπου και νικητή του 1ου Ράλι ΕΛΠΑ (1952), το οποίο μετονομάστηκε «Διεθνές Ράλλυ Ακρόπολις» το 1953. Ένας ευγενικός εργαζόμενος είπε να περάσω στη γραμματέα του Πεσματζόγλου. Εκείνη τον ειδοποίησε, ήρθε, είδε και παρήγγειλε κάποιες σειρές ολόκληρης της ενότητας. Στην παράδοση πήρα 2.320 δραχμές, έχω φυλάξει την απόδειξη. Τα πρώτα χρήματα, μεγάλο ποσό για μένα τότε. Έπειτα από 45 χρόνια τούτη η φωτογραφία, νομίζω, δείχνει τα σημάδια της χρυσής ακροπολικής εποχής που χάθηκε, μα και, κατά πώς φαίνεται, ήταν ο λόγος να τραβήξει αυτόν τον δρόμο ένας πιτσιρικάς…
Γιώργος Γαϊτάνης
51ο Ράλλυ Ακρόπολις, το 2004, κάπου στην ελληνική ύπαιθρο και η φωτογραφία έχει απαθανατίσει τη στιγμή προσγείωσης του ελικοπτέρου με την οικογένεια που έχει διανυκτερεύσει σε αντίσκηνο και ξυπνά με το πιτσιρίκι για να το δουν. Το πιτσιρικάκι σήμερα θα πρέπει να είναι 17-18 ετών! Οι πρώτοι ήρωες από το Ράλλυ Ακρόπολις που θυμάμαι έντονα ήταν ο εύσωμος Eugen Bohringer (Ευγένιος Μπόρινγκερ) με τη Mercedes και τα θρυλικά BMC Cooper S με τον Paddy Hopkirk (Πάντι Χόπκιρκ). Η ομορφιά των αναμνήσεων είχε ξεκινήσει ασπρόμαυρη κοντά στον αυτοκράτορα Φώτη Φλώρο. Μέσα από τις γραμμές αυτές θα ήθελα να αποτίσω φόρο τιμής σε όλους τους ηρωικούς Έλληνες που έχουν λάβει μέρος σε όλα τα Ράλλυ Ακρόπολις, με ελάχιστες δυνάμεις – τεχνικές και υλικές. Και μόνο με όσους ήταν παρόντες στους τερματισμούς ζούσα μαζί τους τη χαρά, που δεν μπορεί να αποδοθεί με λέξεις. Το πανηγύρι στα βουνά ήταν ατελείωτο με ψησταριές, σκηνές και, όπως μου έχουν πει πολλοί θεατές, περίμεναν το Ακρόπολις για να μπορέσουν να κάνουν τη – διάρκειας μιας εβδομάδας – ετήσια «κοπάνα» τους από τις οικογενειακές τους υποχρεώσεις. Θυμάμαι τα σέρβις που γίνονταν οπουδήποτε, στη μέση του πουθενά, για να προλάβουν ανάμεσα στις Ειδικές Διαδρομές. Όπως γνωρίζουν όλοι το ελληνικό ψωμί είναι το πιο νόστιμο της Ευρώπης. Σε κάποιο βουνό της Λαμίας συνάντησα το σέρβις του Miki Biasion που είχε στρατοπεδεύσει περιμένοντάς τον. Έτρωγαν ψωμί ρημάζοντας τις μπύρες! Εκτός από τον άτυχο που οδηγούσε! Εμείς οι φωτογράφοι των αγώνων αυτοκινήτου δεν είμαστε για να γράφουμε. Ωστόσο είναι πάρα πολλά τα στιγμιότυπα που έχουμε βιώσει και ο φίλος και αδελφός Κώστας Στεφανής θα έπρεπε να κάνει φωτογραφική έκθεση προκειμένου να τα συμπεριλάβει όλα. Θυμάμαι στο Ελευθεροχώρι, στον Μπράλο, στη λίμνη με τα άγρια άλογα, όπου για να βρεις χώρο να βάλεις τη σκηνή σου έπρεπε να πας τρεις ημέρες νωρίτερα. Κάποιες παραμονές Ράλλυ Ακρόπολις βρέθηκα στη Λαμία, στα εγκαίνια κάποιας εταιρείας. Βρήκα χρόνο και πετάχτηκα μέχρι την Ειδική της Μακρυρράχης μήπως και βρω κάποιον μεγάλο να κάνει δοκιμές. Πράγματι, κάποια στιγμή εμφανίστηκε ένα λευκό Escort δοκιμών – μουλάρι. Το σταμάτησα και μέσα ήταν ο μεγάλος Ari Vatanen. Τον παρακάλεσα με τα λίγα κορακίστικα αγγλικά που ήξερα να μου κάνει ένα πέρασμα να φωτογραφίσω. Ήταν μια κατηφορική δεξιά φουρκέτα. Χρόνια αργότερα, στην Πάτρα, ίδια σκηνή με τον Ιαβέρη αλλά σε αριστερή φουρκέτα. Και οι δυο πέρασαν με τους δυο τροχούς κρεμασμένους στον γκρεμό. Κι εγώ κατρακύλησα στα τάρταρα για να γλιτώσω! Τώρα που το Ακρόπολις ξαναγύρισε στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλι να μην αφήσουμε να χαθεί η ευκαιρία για να κατακτήσει πάλι την κορυφή ως ο καλύτερος αγώνας, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στη μακρόχρονη ιστορία του. Τελειώνοντας, προσωπική μου εκτίμηση και αναφορά στον Κώστα Γλωσσώτη, από τους λίγους που αγάπησαν όσο τίποτε άλλο το Ράλλυ Ακρόπολις, προσφέροντας τα πάντα για την επιτυχία του.
Θάνος Ηλιόπουλος
Είδα για πρώτη φορά Ακρόπολις το 1976, τον Waldegaard (Σημείωση Συντάκτη): Στους πρώτους αγώνες της καριέρας του όντως το όνομά του γραφόταν με δυο άλφα!) με Stratos στην κατατακτήρια της Δεκέλειας. Αγαπημένη μου εικόνα και μια ιδιαίτερη στιγμή: Τερματισμός Διεθνούς Ράλλυ Ακρόπολις 2005, τελευταίος αγώνας του Κάρλος στο WRC, όπου κατέκτησε την τρίτη θέση. Είχε προηγηθεί μια πολύ φιλική συζήτηση μεταξύ μας στο service της Citroen, όπου του ζήτησα να υπογράψει το tabard μου. Γνωριζόμασταν πολλά χρόνια και ύστερα από αρκετές συνεντεύξεις και φωτογραφίσεις ήμασταν αρκετά κοντά. Περνώντας τη ράμπα τερματισμού με εντόπισε στην εξέδρα των φωτογράφων και, κοιτάζοντας μέσα στον φακό μου, με χαιρετά.
Νίκος Κακολύρης
Η φωτογραφία που επέλεξα: 1983. Ίσως το πιο ωραίο Rally Car όλων των εποχών. Το τελευταίο πισωκίνητο. Το τελευταίο «ατελείωτα» θεαματικό. Το τελευταίο που κέρδισε παγκόσμιο. Και το Ακρόπολις. Σε μία μοναδική, ανεπανάληπτη παγκοσμίως, Ειδική Διαδρομή: Αυτή των Μετεώρων. Και στο βάθος το ελικόπτερο. Όλα μοναδικά λοιπόν. Σε έναν τόπο που πλέον έχει αλλάξει. Ακριβώς όπως το WRC. Η αλήθεια είναι πως από όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, κάπου το 1983-1984 ο πατέρας μου μας έπαιρνε πάντοτε μαζί του, εμένα και τον αδελφό μου Διονύση, κυρίως στους καλοκαιρινούς αγώνες που δεν είχαμε σχολείο. Για να βλέπουμε, να διασκεδάζουμε, η μητέρα μας να παίρνει μια ανάσα αλλά κυρίως για να μαθαίνουμε. Για να δούμε πώς έβγαινε το ψωμί, όπως χαρακτηριστικά μας έλεγε. Φυσικά το Ακρόπολις ήταν η μεγάλη μας χαρά….
Γιώργος Καραγιωργάκης
Σχετικά με το Ράλλυ Ακρόπολις κατέληξα σε μια διπλή φωτογραφία για να γίνει αντιληπτό το τι ακριβώς έχει συμβεί. Γυρίζοντας λοιπόν μερικά χρόνια πίσω, στο Ακρόπολις του 2009, και περιμένοντας τα πληρώματα να έρθουν στο service park στο Λουτράκι, μου κέντρισε το ενδιαφέρον το «φουσκωμένο» καπό του Solberg που περίμενε στο Control… Από τεχνικές γνώσεις που έχω στα χρόνια διατριβής μου με το αυτοκίνητο και ιδιαίτερα με το motorsport, ανακάλυψα, όπως φαίνεται και στη φωτό, πώς κατάφερε ο «πολυμήχανος» κατά τα άλλα ξανθός (!) Solberg να επιστρέψει με σπασμένη ανάρτηση στο service. Η συγκεκριμένη φωτό μου ζητήθηκε από συνάδελφο από το Βέλγιο και δημοσιεύτηκε σε πολλές χώρες της Ευρώπης.
Χρήστος Καραγιωργάκης
Στη φωτό που επέλεξα, εικονίζομαι με τον αείμνηστο Hannu Mikkola για ένα αυτόγραφο (11 ετών τότε…), στον τεχνικό έλεγχο του Ράλλυ Ακρόπολις 1982, πού τότε γινόταν στο σημερινό Λαγονήσι Resort. Η οικογένειά μου είχε παράδοση στην φωτογραφία και ήταν αναμενόμενο η αγάπη για την «αποτύπωση της εικόνας» να μπει από νωρίς στη ζωή μου. Ήδη από το τέλος της εφηβείας μου, το 1988, βρέθηκα με μια φωτογραφική μηχανή στα χέρια να καλύπτω αγώνες Formula 1, WRC, Moto GP και ελληνικό πρωτάθλημα αγώνων για ελληνικό πρακτορείο φωτορεπορτάζ στο ξεκίνημα μιας πολύ ενδιαφέρουσας επαγγελματικής πορείας. Γρήγορα το πάθος για τη δημιουργία της καλύτερης δυνατής εικόνας άρχισε να γίνεται μόνιμη σκέψη, καθώς και η προσπάθεια για καλλιτεχνική απεικόνιση των ιδιαίτερα δυναμικών εικόνων των αγώνων.
Πάνος Στεργιάκης
Η συγκεκριμένη φωτογραφία που επέλεξα είναι από το Ακρόπολις του 2003 με τους Peter Solberg – Phil Mills με Subaru στο δεύτερο πέρασμα της Ειδικής Άγιος Στέφανος, όπου είχαν κάνει και τον πρώτο χρόνο με 9.46.7, στο οροπέδιο Δομοκού, στην αποξηραμένη λίμνη της Ξυνιάδας. Ο λόγος είναι πως στο πρώτο πέρασμα έχω στηθεί πριν το χάσιμο που δημιουργούσε την απογείωση και περιμένω. Έφτασε όμως με πολλά χιλιόμετρα, ξάκρισε και ευτυχώς χτύπησε σε ένα ανάχωμα πριν με συνθλίψει, απογειώθηκε νωρίτερα, πέρασε σχεδόν από πάνω μου και προσγειώθηκε πιο κάτω, στους δυο αριστερούς τροχούς! Φυσικά φωτογραφία από αυτό το πέρασμα δεν βγήκε γιατί μου βγήκε η ψυχή βλέποντας το πάτωμα του Subaru να περνά από πάνω μου! Το πρώτο μου Ακρόπολις ήταν το 1975, στην Ειδική Διαδρομή της Δεκέλειας, στο ασφάλτινο κομμάτι, με κατεύθυνση προς Μαλακάσα. Δεν πίστευα στα μάτια μου με την ταχύτητα που περνούσαν τα αγωνιστικά σε έναν τόσο στενό δρόμο, ταξιδεύοντας με γωνίες ανάμεσα σε αιωνόβια κυπαρίσσια.
Σημείωση Συντάκτη – 1: Από αυτό αφιέρωμα λείπουν δυο τρία ονόματα, όπως του Βασίλη Γιαννακόπουλου, που πέρασε όλη την καριέρα του ως φωτογράφος των «4 Τροχών» αλλά δεν έχει προσωπικό αρχείο κι ο Χρήστος Μπαντούνας αλλά και η Βάσω και ο Αλέξης Σοφιανόπουλος. Κι ένας ακόμη απ’ τον οποίο δεν λάβαμε κάποια φωτογραφία με την ιστορία της στα χρονικά περιθώρια που είχαμε θέσει.
Σημείωση Συντάκτη – 2: Θα έχετε προσέξει ότι η λέξη «Ράλλυ» Ακρόπολις αναγράφεται με δύο «λ» και «υ», σε αντίθεση με το συνηθισμένο που έχει επικρατήσει «ράλι». Αυτό συμβαίνει επειδή αποκλειστικά η έκφραση «Ράλλυ Ακρόπολις» έχει πιστοποιηθεί με συγκεκριμένη ορθογραφία.
ΠΗΓΗ: TractioN Magazine Τεύχος 135
