Παραπάνω από ασφαλή; Τηρουμένων των αναλογιών πάντα, καθώς μία έξοδος από τον δρόμο με πολλά χιλιόμετρα σε φυσικό περιβάλλον και τοπογραφικό ανάγλυφο μπορεί να έχει απρόβλεπτα αποτελέσματα.
Γιατί, καμιά φορά, και τα «σίδερα λυγίζουν» ή οι άνθρωποι δεν αντέχουν τις πλευρικές ή κάθετες επιβραδύνσεις.
Πλην όμως όλα αυτά αποτελούν την ακραία εξαίρεση.
Τα όσα είδαμε στην τηλεόραση να γίνονται στη Χιλή με την έξοδο του Neuville με κομμένη την ανάσα, και η ευτυχής κατάληξη να είναι μια χαρά το πλήρωμα του Hyundai, έχουν λογική εξήγηση.
Που ναι μεν βοηθιούνται από τη σταδιακή εκτόνωση, μέσα από τις τούμπες, της ενέργειας που είχε η μάζα του αυτοκινήτου, αλλά τον κύριο, βασικό και επιτελικό ρόλο στην επιβίωση του πληρώματος αποτελεί ο κλωβός ασφαλείας, το διάσημο roll–cage που προστατεύει την καμπίνα του αυτοκινήτου.
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλα συστήματα που αυξάνουν και καθιστούν καθοριστικό τον παράγοντα ασφάλεια στο κόκπιτ, όπως καθίσματα, ζώνες ασφαλείας έξι σημείων κ.λπ.
Ο εξοπλισμός ασφαλείας
Μην ψάχνετε σε ένα αυτοκίνητο ράλι να βρείτε έξι αερόσακους ή Front Assist και άλλα σύγχρονα συστήματα υποβοήθησης οδηγού. Ένα αυτοκίνητο ράλι προσφέρει ωστόσο μια σειρά από ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά ασφαλείας που χρησιμεύουν για την προστασία του πληρώματός του στις διαδρομές των αγώνων. Η κατασκευή ενός ράλι αυτοκινήτου διέπεται από τους αυστηρούς κανόνες της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αυτοκινήτου (FIA), οι οποίοι βασίζονται σε δεκαετίες εμπειρίας όσον αφορά στην ασφάλεια των πληρωμάτων. Ας ρίξουμε μια ματιά στους τρόπους με τους οποίους ένα σύγχρονο αγωνιστικό αυτοκίνητο ράλι προστατεύει το πλήρωμά του.
Κλωβός ασφαλείας (roll–cage)
Το roll–cage είναι το προστατευτικό σωληνοειδές πλαίσιο στο εσωτερικό του αυτοκινήτου και παίζει καθοριστικό ρόλο στην προστασία του πληρώματος. Γι’ αυτό και η FIA εκδίδει πολυσέλιδο οδηγό των τεχνικών προδιαγραφών για αυτοκίνητα ράλι. Ο κλωβός από κυλινδρικούς σωλήνες (tube – χωρίς «ραφή») πρέπει να κατασκευάζεται από μέταλλο με περιορισμένη περιεκτικότητα σε άνθρακα και μαγγάνιο. Οι σωλήνες πρέπει να κάμπτονται με μια διαδικασία ψύχους με την ελάχιστη δυνατή μεταβολή της διαμέτρου, ώστε να αποφευχθούν αλλαγές στην ακαμψία του σωλήνα στην κάμψη. Υπάρχουν επίσης αυστηροί κανόνες για την ποιότητα και το τέλος των συγκολλήσεων.
Ο σωστά διαμορφωμένος και συγκολλημένος κλωβός με διαγώνια μέλη στην οροφή, στις μπροστινές πόρτες και στο πορτμπαγκάζ είναι προσαρτημένος στο αμάξωμα σε διάφορα σημεία, μετατρέποντάς το σε σταθερό μέρος της δομής του αυτοκινήτου. Εκτός του ότι προσφέρει προστασία στο πλήρωμα, χρησιμεύει επίσης για να αυξήσει σημαντικά τη στρεπτική ακαμψία του αυτοκινήτου. Είναι ελάχιστα μόνο υπερβολικό το να πούμε ότι εάν οι άξονες και ο κινητήρας βιδωθούν στον κλωβό, το κέλυφος του αμαξώματος δεν θα είναι καν απαραίτητο… Αυτός, παρεμπιπτόντως, ήταν και ο τρόπος με τον οποίο κατασκευάστηκαν τα διάσημα αυτοκίνητα ράλι Ομάδας Β, όπου όλα τα εξαρτήματα τοποθετούνταν στο spaceframe, με το σώμα από fiberglass ή kevlar να εξυπηρετεί μόνο για να καλύψει τα εσωτερικά συστήματα. Οι κλωβοί ασφαλείας των σύγχρονων αυτοκινήτων ράλι είναι σχεδιασμένοι έτσι ώστε, σε περίπτωση ατυχήματος ή οποιουδήποτε είδους σύγκρουσης, ο χώρος για το πλήρωμα να παραμένει άθικτος.
Εάν το roll–cage καταστραφεί έστω και ελάχιστα, οι ελεγκτές της FIA πρέπει να αξιολογήσουν προσεκτικά εάν υπήρξε οποιαδήποτε δομική βλάβη. Εάν όντως έχει συμβεί κάτι τέτοιο, το αυτοκίνητο δεν επιτρέπεται να συνεχίσει, λόγω της πιθανότητας να τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια του πληρώματος. Με άλλα λόγια, το σωστά άκαμπτο, άθικτο πλαίσιο είναι το άλφα και το ωμέγα ενός αυτοκινήτου ράλι.
Άλλα συστήματα ασφάλειας
Σε περίπτωση πλευρικής κρούσης, τα σύγχρονα αγωνιστικά αυτοκίνητα προστατεύουν το πλήρωμα με ειδικό αφρώδες υλικό απορρόφησης ενέργειας. Για άλλη μια φορά η FIA προβλέπει ακριβείς ιδιότητες υλικών, συμπεριλαμβανομένου του καταλόγου εγκεκριμένων κατασκευαστών. Ολόκληρος ο χώρος μέσα στην πόρτα γεμίζει με αυτό το αφρώδες υλικό, όπως και ο χώρος μεταξύ του καθίσματος και των πλευρικών τμημάτων του κλωβού.
Ένα κομμάτι τέτοιου υλικού χρησιμοποιείται επίσης για να γεμίσει το διάστημα μεταξύ της μεσαίας κολώνας και του άνω μέρους του καθίσματος, το οποίο παρέχει την υποστήριξη για το κράνος. Είναι ένα κομμάτι πάχους 10 εκατοστών, αλλά σε περίπτωση κρούσης είναι σε θέση να απορροφήσει πολλή ενέργεια και να μειώσει αποτελεσματικά τη δύναμη που προκαλείται στο κεφάλι του οδηγού. Στον μηχανοκίνητο αθλητισμό κάθε εκατοστό έχει σημασία και όταν πρόκειται για την προστασία του πληρώματος, είναι ακόμα πιο σημαντικό.
Τα μπάκετ καθίσματα
Οι θέσεις του οδηγού και του συνοδηγού κατασκευάζονται επίσης με μεγάλη προσοχή. Η FIA απαιτεί τη χρήση καθισμάτων σύμφωνα με το πρότυπο του πολυσέλιδου κανονισμού που ορίζει η τεχνική επιτροπή της και που περιγράφει όλες τις προδιαγραφές των καθισμάτων αγώνων. Δεν είναι μόνο η τοποθέτησή τους μέσα στο αυτοκίνητο, αλλά και τα ακριβή τους σχήματα, η διάρκεια ζωής μεμονωμένων εξαρτημάτων ή η ικανότητα των υλικών να αντέχουν στη φωτιά.
Η κύρια διαφορά ανάμεσα στα καθίσματα αγώνων και σε εκείνα των αυτοκινήτων μας είναι η σταθερή θέση οδήγησης, καθώς το κέλυφος του καθίσματος είναι κατασκευασμένο από ένα κομμάτι. Υπάρχει επίσης η μαζική πλευρική ενίσχυση, η οποία κρατά τα σώματα του οδηγού και του συνοδηγού ώστε να μην κινούνται προς τα πλάγια. Τα στηρίγματα πρέπει να είναι τουλάχιστον 150 mm στο μαξιλάρι του καθίσματος, 195 mm στο ύψος των ώμων και στο πάνω σημείο, όπου στηρίζουν το κράνος οδηγού, 230 mm. Συμπεριλαμβάνονται επίσης πιστοποιημένες ζώνες ασφαλείας αγώνων (από πανίσχυρους βιομηχανικούς ιμάντες) έξι σημείων. Δεν είναι πολύ άνετα, αλλά η αλήθεια είναι ότι αυτό δεν είναι το ζητούμενο σε ένα αυτοκίνητο ράλι. Το πιο σημαντικό είναι να κρατήσει τον οδηγό σταθερό μέσα στο κάθισμα, επειδή αυτό τον βοηθά να αισθάνεται καλύτερα την κίνηση του αυτοκινήτου και τη συμπεριφορά των ελαστικών.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή είναι η τιμή των αγωνιστικών καθισμάτων. Παρόλο που δεν είναι θερμαινόμενα, δεν αερίζονται και δεν έχουν λειτουργίες μασάζ όπως πολλά από τα σύγχρονα αυτοκίνητα, μπορούν να κοστίζουν περίπου 4.000 – 5.000 ευρώ το καθένα.
