Ο θάνατος του πρώην προέδρου των Ford και Chrysler, κλείνει οριστικά την περίοδο των οραματιστών της αυτοκίνησης. Ποιος ήταν όμως, με τα καλά του και τα κακά του ο «πατέρας» της Mustang;
Όταν πρωτοέμαθα…
Το όνομα Lee Iacocca, το άκουσα για πρώτη φορά στα μέσα του ’80. Θα ήταν θαρρώ το θέρος του 1985, όταν εβρισκόμενος στο σπίτι του φίλου μου του Ηλία στις παρυφές του Λυκαβηττού, άρτι ο ίδιος επιστρέφων από τας Ηνωμένας Πολιτείας, όπου εργαζόταν σε μεγάλη εταιρεία που τότε ψαχούλευαν τους πρώτους υπολογιστές ως ειδήμονες τεχνικοί. Εκεί ακούστηκε το «περίεργο» αυτό όνομα και μάλιστα ερωτηθείς αν τον γνώριζα, απάντησα «όχι»… Λογικό γιατί τότε βρισκόμουν και εγώ εις τας παρυφάς της δημοσιογραφικής μου εκκίνησης, ενώ μην ξεχνάτε ότι ήταν και η εποχή που όχι μόνο δεν υπήρχε το διαδίκτυο ούτε καν σαν υποψία, ενώ όποιος είχε γραφομηχανή ήταν ο προνομιούχος, ενώ το μηχάνημα τηλεομοιοτυπίας (βλ. Fax) μόλις έκανε δειλά-δειλά την εμφάνισή του στην χώρα μας… Άρα, μάλλον θα έπρεπε να είμαι πιο προσεκτικός στα αγγλόφωνα συνδρομητικά μου αναγνώσματα τότε…
Εν πάση περιπτώσει, η κουβέντα είχε έρθει στον εκλιπόντα από τις αρχές αυτού του μήνα Iacocca, διότι τότε, μαζί τον ελληνοαμερικανό Roy Vagelos (πρ. της φαρμακευτικής Merck), αποτελούσαν τους πλέον διάσημους αμερικανούς οραματιστές της εποχής τους! Έτσι έμαθα λοιπόν για τον Lee και άρχισα να διαβάζω και να τον παρακολουθώ, ενώ η πρώτη γνώση για αυτόν ήταν όταν διάβασα ότι ήταν αυτός που είχε διασώσει την Chrysler, ενώ ο πρόεδρος Reagan, του είχε αναθέσει την προεδρία του ιδρύματος συντήρησης και ανακατασκευής του Αγάλματος της Ελευθερίας!
Who is who
Ο Lido Anthony Iacocca, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στις 15 Οκτωβρίου του 1924 στο Allentown της πολιτείας Pennsylvania, των ΗΠΑ, από τους Nicola Iacocca και Antonietta Perrotta, που ήταν Ιταλοί μετανάστες από το San Marco dei Cavoti, του Benevento. Οι γονείς του είχαν εγκατασταθεί στη ζώνη παραγωγής χάλυβα της Πενσυλβανίας, ενώ μέλη της ευρύτερης οικογένειάς του λειτουργούσαν ένα εστιατόριο, Hot Dogs. Είχε λεχθεί ότι είχε βαπτιστεί με το ασυνήθιστο όνομα «Lido» επειδή είχε συλληφθεί κατά τη διάρκεια του μήνα του μέλιτος των γονιών του στην περιοχή Lido στη Βενετία. Ωστόσο, αρνήθηκε αυτή τη φήμη στην αυτοβιογραφία του, λέγοντας ότι είναι ρομαντική αλλά όχι αλήθεια…
Ο Iacocca αποφοίτησε με τιμητική διάκριση από το γυμνάσιο του Allentown το 1942 και το πανεπιστήμιο Lehigh στη γειτονική Bethlehem της Pennsylvania με πτυχίο στη βιομηχανική μηχανική. Ήταν μέλος της αδελφότητας Tau Beta Pi (engineering honor society), και απόφοιτος της Theta Chi Fraternity.
Μετά την αποφοίτησή του από τον Lehigh, κέρδισε την υποτροφία Wallace Memorial Fellowship και πήγε στο Πανεπιστήμιο του Princeton, ενώ στη συνέχεια ξεκίνησε μια σταδιοδρομία στη Ford Motor Company ως μηχανικός. Η συνέχεια, γράφτηκε σαν ιστορία…
Διετέλεσε βασικά ως επικεφαλής δύο εμβληματικών αμερικανικών αυτοκινητοβιομηχανιών και συνέδεσε άρρηκτα το όνομά του με την αυτοκίνηση στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού. Ήταν κορυφαίο στέλεχος της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, γνωστός για την ανάπτυξη των αυτοκινήτων Ford Mustang και Pinto, όσο ήταν επικεφαλής στην Ford Motor Company στη δεκαετία του 1960 και αργότερα για την ανανέωση της Chrysler Corporation ως Διευθύνων Σύμβουλός της κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 που έχει να επιδείξει την κραταιότητα του Jeep Grand Cherokee. Ήταν το μοναδικό στέλεχος των τελευταίων χρόνων που κατάφερε να προεδρεύσει σε δύο από τις μεγάλες τρεις αυτοκινητοβιομηχανίες των Η.Π.Α.
«Δοξάστε με»…
Σε μια βιομηχανία που είχε παραγάγει θρύλους, από γίγαντες και τιτάνες όπως ο Henry Ford και ο Walter Chrysler μέχρι τη γέννηση της γραμμής συναρμολόγησης και παραγωγής αυτοκινήτων, που έφερε μία σπάνια αίγλη ελευθερίας στον άνθρωπο, στις πόλεις, στα προάστια και στα χωριά, στην μεγάλη και στη μεσαία κοινωνική τάξη, ο Lee Iacocca, ο γιος ενός μεταπωλητού hot-dog , έγραψε ιστορία ως το μοναδικό στέλεχος της σύγχρονης εποχής που κατάφερε να προεδρεύει των δύο μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών της Αμερικής. Στη δεκαετία του 1970 και του ’80, με το Detroit να κυριαρχεί ακόμη στην αγορά αυτοκινήτου των Η.Π.Α., το όνομά του προκάλεσε ετερόκλητες παραστάσεις που περιείχαν εξουσία, δημιουργία, ρίσκα, αίγλη, και πλούτο ενώ το 1988 έγινε η αιτία για σοβαρή συζήτηση προκειμένου να είναι υποψήφιος για πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών!
Οι δυσφημιστές του τον χαρακτήρισαν ως ένα σύγχρονο γυρολόγο Machiavelli που φρόντισε να φτάσει στην κορυφή της ιεραρχίας στη Ford, κατασκευάζοντας φανταχτερά αυτοκίνητα όπως το Mustang, κάνοντας εξώφυλλα για το Time και το Newsweek και γινόμενος πρόεδρος της εταιρείας στα 46, πριν απολυθεί θεαματικά το 1978 από τον εγγονό του ιδρυτή, τον Henry Ford II.
Αλλά οι θαυμαστές του έβλεπαν σε αυτόν έναν τολμηρό και ευφάνταστο ηγέτη ο οποίος στάθηκε στα πόδια του μετά την απόλυσή του και, σε μια 14χρονη δεύτερη επαγγελματική πορεία που εξασφάλισε τη φήμη του παγκοσμίως, ανέλαβε την διοίκηση της Chrysler Corporation σε μία καθοριστική στιγμή και την κατέστησε σε μία υγιή βιομηχανία, επιτελώντας κατά τους εμπειρογνώμονες μία από τις πιο λαμπρές αλλαγές στην επιχειρηματική ιστορία. Το πέτυχε βέβαια με μια αμφιλεγόμενη εγγύηση δανείων ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, πείθοντας την αμερικανική κυβέρνηση ότι η Chrysler ήταν ζωτικής σημασίας για την εθνική οικονομία.
Γιατί όμως αμφιλεγόμενος; Η οπτική των αμερικανών
Ο αμερικανικός τύπος, ήταν ανέκαθεν από ενθουσιώδης, έως δραστικά καυστικός όταν έπρεπε να αναφερθεί στον Lee Iacocca. Ανίχνευσα πληροφορίες την εβδομάδα μετά τον θάνατό του και βρήκα, πάμπολλες αναφορές, όχι μόνο από συντάκτες «βαρέων μέσων» των Η.Π.Α., αλλά και την αντίδραση πολλών αναγνωστών για τα γραφόμενα γύρο από αυτόν. Χρειάστηκε πολύς χρόνος και ιδιόχειρες σημειώσεις για να βάλω σε μία τάξη ότι διάβαζα και ειλικρινά το έκανα γιατί το έβλεπα και σαν φόρο τιμής στην δεκαετία του ’80 τότε που μου είχε κάνει τόση εντύπωση αυτός ο άνθρωπος!
Ξεκινώντας να πω, ότι τα αρνητικά σχόλια των εκατοντάδων αναγνωστών, ήταν περισσότερα και πιο αναλυτικά από εκείνα που τον εκθείαζαν… Κρατάω ένα που έλεγε: «ο γιός μεταναστών που ευνοήθηκε όσο ελάχιστοι από το αμερικανικό έθνος και πραγματοποίησε τα όνειρά του και τις ιδέες του, ο άνθρωπος αυτός ήταν που βρέθηκε δίπλα στον Trump και ουσιαστικά τον δικαίωνε για την άθλια αντιπαλότητά του στο μεταναστευτικό»… Είναι όμως ενδιαφέροντα και όσα οι δημοσιογράφοι παρέθεσαν, αναφερόμενοι στον ιδιαίτερο, όσο και σημαντικό αυτόν άνθρωπο.
Αντιγράφουμε από τον αμερικανικό τύπο: «Η Ford επί ημερών Iacocca, συνέχισε να παράγει το Pinto (Escort) ξέροντας ότι ήταν ριψοκίνδυνο μια και δεν ήταν ένα αυτοκίνητο χωρίς προβλήματα. Συνέχιζε όμως να πουλάει. Η γραμμή ήταν να μείνει πάση θυσία στην παραγωγή, επειδή πούλαγε και δεν έπρεπε με κανένα τρόπο να διακοπεί, έστω και προσωρινά η κατασκευή του, γιατί αυτό θα ήταν καταστροφή για την Ford. Ο Iacocca, ξόδεψε εκατομμύρια για την εξωδικαστική επίλυση εξόδων αποζημίωσης, και χρησιμοποίησε εκατομμύρια ανθρώπους που ασκούν πιέσεις ενάντια στα πρότυπα ασφαλείας. Επίσης μείωσε τη φάση σχεδιασμού του Pinto από 43 μήνες σε 25 μήνες και απαίτησε να βρεθεί το μοντέλο σε εκθεσιακούς χώρους το συντομότερο δυνατόν.
Ήταν δε ο Iacocca που πραγματοποίησε επίσκεψη στο γραφείο του προέδρου Nixon και απέσυρε την διάταξη για τους αερόσακους και ήταν αυτός που πέρασε ένα μεγάλο μέρος της καριέρας του για να σταματήσει τα νέα μέτρα ασφαλείας. Από την άλλη, επί των ημερών του στο τιμόνι της Chrysler, κατάφερε να επιτύχει την εγγύηση των κυβερνήσεων για ένα φορτίο 1,5 εκατομμυρίων δολαρίων για την αποφυγή της χρεοκοπίας της Chrysler. Τα προγράμματα διάσωσης το 2008 δεν ήταν η πρώτη φορά που η κυβέρνηση έφθασε στη βοήθεια εταιρειών που με κακή διαχείριση έφεραν τις εταιρείες τους σε πτώχευση. Τα προβλήματα της Chrysler δεν προκλήθηκαν από τον κ. Iacocca, τα κληρονόμησε όταν ανέλαβε την ιδιότητα του CEO.
Έτσι δεν είναι τυχαίο, ότι σύμφωνα με τα παραπάνω, για μέρος του δημοσιογραφικού κόσμου των Η.Π.Α., η λέξη Iacocca είναι ένα αρκτικόλεξο για το: «Είμαι πρόεδρος της Chyrsler Corporation of America»…
Προς το τέλος
Μετά τη συνταξιοδότησή του ως πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Chrysler το 1992, επένδυσε σε ηλεκτρικά ποδήλατα, ελαιόλαδο και άλλες επιχειρήσεις, προώθησε την έρευνα για τον διαβήτη ενώ στα τέλη το ’90 δημιούργησε διαδικτυακές πύλες με σκοπό την ενημέρωση αλλά και την κατάρτιση στελεχών με νέες ιδέες. Ωστόσο, μέχρι και την τελευταία του πνοή ήταν ανήσυχος για δράση. Πέθανε στο Bell Air στις 2 Ιουλίου 2019 από την ασθένεια του Parkinson.
Μερικές από τις διάσημες δηλώσεις του:
- Μπορείτε να έχετε λαμπρές ιδέες, αλλά αν δεν μπορείτε να τις πραγματοποιήσετε, αυτές δεν θα σας οδηγήσουν πουθενά από μόνες τους.
- Τον μόνο βράχο που ξέρω ότι μένει σταθερός, και το μόνο όργανο που γνωρίζω ότι δουλεύει πάντα, είναι η οικογένεια.
- Σε περιόδους μεγάλου άγχους ή δυσκολίας, είναι πάντα καλύτερο να είστε με κάτι απασχολημένοι, να ελέγχετε τον θυμό σας και να διοχετεύετε την ενέργειά σας σε κάτι θετικό.
- Η ταχύτητα του προϊσταμένου είναι η ταχύτητα της ομάδας.
- Τελικά, όλες οι επιχειρηματικές δραστηριότητες μπορούν να αποτυπωθούν σε τρεις λέξεις: τους ανθρώπους, το προϊόν και τα κέρδη.
- Ο πατέρας μου πάντα έλεγε ότι όταν πεθάνεις, αν έχεις πέντε πραγματικούς φίλους, τότε είχες μια σπουδαία ζωή.
- Είμαστε συνεχώς αντιμέτωποι με τις μεγάλες ευκαιρίες που είναι εξαιρετικά μεταμφιεσμένες ως άλυτα προβλήματα.
- Η πειθαρχία του να γράψεις κάτι που σου ήρθε στο μυαλό σε ένα κομμάτι χαρτί, αποτελεί το πρώτο βήμα προς την επίτευξη αυτής της ιδέας
