Με αφορμή τη ραγδαία αύξηση των θυμάτων από τροχαία ατυχήματα με μοτοσυκλέτα, σε μια μακρινή γωνιά του πλανήτη, κάποια όχι και τόσο μακρινή στιγμή του χρόνου, μια σχετική έρευνα αποκαλύπτει δέκα παράγοντες που ευθύνονται για τη διαμόρφωση της θλιβερής στατιστικής. Λιγότερο ή περισσότερο παράδοξα, καθιστούν αναγκαία την προσοχή καθώς δεν είναι αναμενόμενοι ούτε όμως και ανήκουστοι.
Στη Βόρεια Καρολίνα, το 2015, σημειώθηκε αισθητή αύξηση στα θύματα από τροχαία με μοτοσυκλέτα. Η άνοδος του ποσοστού κατά 10% δεν αποτέλεσε απλώς ρεκόρ όλων των εποχών, αλλά και μια γενικότερη αναστάτωση, καθώς το νομικό πλαίσιο είχε μόλις πρόσφατα γίνει πιο στενό και αυστηρό, με σκοπό τη μείωση των τροχαίων…
Στη σχετική έρευνα που ακολούθησε, αποτυπώθηκαν θέματα και παράμετροι που δεν εμπλέκονται άμεσα με την αιτία του ατυχήματος, αποκαλύπτουν όμως παράπλευρες αιτίες αλλά και τον τρόπο σκέψης του οδηγού – και αυτό ίσως είναι το πιο σημαντικό.
Ξεχώρισαν δέκα στοιχεία που κάθε ένα ξεχωριστά – αλλά και συνδυαστικά μεταξύ τους – δίνουν μια αρκετά σαφή εικόνα για το ζήτημα. Και μπορεί να αποτυπώθηκαν σε μια μακρινή πολιτεία, αλλά ταιριάζουν όπου υπάρχουν άνθρωποι, δρόμοι και οδηγοί – μοτοσυκλετών και αυτοκινήτων.
- Τα δύο τρίτα (2/3) των συγκρούσεων μοτοσυκλέτας με άλλο όχημα, την εμπλοκή προκάλεσε το «άλλο όχημα», κατά κανόνα αυτοκίνητο, παραβιάζοντας την προτεραιότητα της μοτοσυκλέτας. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις δηλώθηκε ότι η παραβίαση πραγματοποιήθηκε επειδή δεν έγινε αντιληπτή η μοτοσυκλέτα, δηλαδή ο οδηγός του άλλου οχήματος απλώς δεν είδε τη μοτοσυκλέτα που ερχόταν. Η αιτία είναι αρχικά η επιλογή του εγκεφάλου να διακρίνει οχήματα από τα οποία κινδυνεύει (μεγαλύτερα σε όγκο), ωστόσο μπορεί εύκολα να εκπαιδευτεί ώστε να διακρίνει και μικρότερα (μοτοσυκλέτες κ.ά.). Κάτι που «αυτόματα» καταφέρνουν οι οδηγοί μοτοσυκλέτας όταν οδηγούν αυτοκίνητο…
2. Οι οδηγοί μοτοσυκλέτας που δεν έχουν προστασία για τα μάτια είναι πιο πιθανό να εμπλακούν σε ατύχημα. Η έλλειψη προστασίας για τα μάτια, είτε λόγω επιλογής «ανοικτού» τύπου κράνους είτε λόγω ανοικτής ζελατίνας είτε λόγω μη χρήσης κράνους, έχουν μειωμένη όραση από σκόνη, αέρα, αιωρούμενα σωματίδια, έντομα κ.ά., με αποτέλεσμα λιγότερη πληροφόρηση για τα τεκταινόμενα στον δρόμο αλλά και πιο αργές αντιδράσεις.
Όταν η πληροφόρηση και το οπτικό ερέθισμα καθυστερούν να φτάσουν στον εγκέφαλο, η επεξεργασία τους και η αντίδραση αργούν να έρθουν, με αποτέλεσμα χαμένα πολύτιμα μέτρα.
3. Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, η χρήση κράνους δεν περιορίζει την όραση ή την ακοή του οδηγού. Σύμφωνα με τη National Highway Safety Administration (NHTSA), τα κράνη κατά μέσο όρο στερούν μόλις το 3% της περιφερειακής όρασης στα όριά της, ενώ αυξάνουν σημαντικά τη βασική πληροφόρηση. Η χρήση κράνους μειώνει κατά 37% την πιθανότητα ένα ατύχημα να είναι θανατηφόρο για τον μοτοσυκλετιστή.
4. Σύμφωνα με το Συμβούλιο Βιομηχανίας Μοτοσυκλετών / Motorcycle Industry Council, λιγότεροι από τους μισούς οδηγούς μοτοσυκλέτας (στη Βόρεια Καρολίνα, το 2015) έχουν παρακολουθήσει εκπαίδευση ασφαλούς οδήγησης μοτοσυκλέτας. Αντί αυτού, προτίμησαν να είναι αυτοδίδακτοι στην οδήγηση μοτοσυκλέτας ή να διδαχθούν από την οικογένεια ή φίλους. Η αναζήτηση εκπαίδευσης αποτελεί έναν εξαιρετικό τρόπο εξοικείωσης με τους κανόνες που διέπουν την οδήγηση μοτοσυκλέτας, αλλά και την αντιμετώπιση των κινδύνων που καλούνται να αντιμετωπίσουν στον δρόμο.
5. Ένα ανησυχητικό στοιχείο που αποκαλύπτει η έρευνα είναι ότι το 92% των οδηγών που ενεπλάκησαν σε τροχαίο δεν είχε παρακολουθήσει εκπαίδευση ασφαλούς οδήγησης μοτοσυκλέτας. Οι οδηγοί που δεν έχουν εκπαιδευτεί είναι πιο πιθανό επίσης να μην φορούν κράνος. Στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη η εκπαίδευση μετά το δίπλωμα αποτελεί διαδικασία συνδεδεμένη με την ασφάλεια των μοτοσυκλετιστών. Στη Β. Καρολίνα μετρήθηκε και σε νούμερα. Οι μισοί που δεν έχουν ακολουθήσει εκπαίδευση ασφαλούς οδήγησης μοτοσυκλέτας αποτελούν το 92% των θυμάτων…
6. Τα περισσότερα ατυχήματα δημιουργούνται κατά τα πρώτα λεπτά μιας σύντομης διαδρομής – για ψώνια, εκπλήρωση υποχρεώσεων ή επισκέψεις – παρά σε μεγαλύτερες εξορμήσεις και ταξίδια. Είναι σημαντικό να υπάρχει εγρήγορση σε κάθε διαδρομή και φυσικά ο κατάλληλος προστατευτικός εξοπλισμός. Η πληροφορία έρχεται να συμπληρώσει το γνώριμο στην Ευρώπη ότι τα περισσότερα θανατηφόρα γίνονται στις πόλεις και με χαμηλές ταχύτητες. Τώρα μαθαίνουμε ότι γίνονται κυρίως στην αρχή αυτών των διαδρομών παρά στην ολοκλήρωσή τους.
7. Η ηλικία φαίνεται ότι έχει μια συμμετοχή στα ατυχήματα. Οδηγοί μεταξύ 20 και 29 ετών και μεταξύ 50 και 59 ετών εμπλέκονται συχνότερα σε ατυχήματα με μοτοσυκλέτα. Η ερμηνεία που δίνεται στο γεγονός είναι από τη μία η έλλειψη εμπειρίας για τους νεότερους οδηγούς και από την άλλη η «φθορά» στις δεξιότητες μαζί με τη μείωση των ανακλαστικών για τους μεγαλύτερους, όταν όμως έχουν μεσολαβήσει κάποια χρόνια αποχής από την οδήγηση και επιστρέφουν. Όπερ έστι μεθερμηνευόμενον, για τις ηλικίες 50-59 η αδιάκοπη οδήγηση μοτοσυκλέτας διαφέρει από την οδήγηση έπειτα από αποχή μεγάλου χρονικού διαστήματος.
8. Μοτοσυκλέτες υπερ-υψηλών επιδόσεων, σύμφωνα με την έρευνα, είναι τέσσερις φορές πιο πιθανό να εμπλακούν σε θανατηφόρο δυστύχημα σε σχέση με συμβατικές μοτοσυκλέτες, ανεξαρτήτως κυβισμού! Η επιλογή τέτοιων μοτοσυκλετών για κυκλοφορία στον δρόμο ενδέχεται να δρα συνδυαστικά και με κάποιους από τους προαναφερθέντες παράγοντες.
9. Σχεδόν στα μισά θανατηφόρα συμβάντα έχει καταγραφεί κατανάλωση οινοπνεύματος. Οδηγοί μοτοσυκλέτας που έχουν καταναλώσει αλκοόλ παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες αποφυγής σύγκρουσης, φρενάροντας είτε υπερβολικά είτε λιγότερο απ’ όσο χρειαζόταν, ενώ χαρακτηριστική είναι και η αδυναμία που καταγράφηκε στην αποφυγή εμποδίου και στη διενέργεια ελιγμών. Το γεγονός δεν εκπλήσσει, ωστόσο κάνει σαφέστερες τις επιπτώσεις της κατανάλωσης έστω και μικρής ποσότητας αλκοόλ. Το αλκοόλ συνήθως ενοχοποιείται αξιωματικά. Στη συγκεκριμένη έρευνα αναφέρονται και μερικά από τα αποτελέσματα της κατανάλωσής του, υφαίνοντας τις συνθήκες των ατυχημάτων.
10. Λιγότερο από το 10% των μοτοσυκλετιστών που ενεπλάκησαν σε ατύχημα είχαν οποιασδήποτε μορφής ασφάλιση, νοσοκομειακή περίθαλψη ή αποζημίωση ατυχήματος. Αυτό έχει να κάνει με τη «θανατηφόρο» πεποίθηση μερίδας οδηγών ότι είναι ασφαλείς και υπεράνω κινδύνου. Έχουν χαμηλή ικανότητα αντίληψης αιτίου και αιτιατού στα δεδομένα της οδήγησης και εκθέτουν τους εαυτούς τους – και όχι μόνο – σε ρίσκο, αγνοώντας τους κινδύνους που ελλοχεύουν στον δρόμο.
