Ένα από τα μαγευτικά χαρακτηριστικά της Ελλάδας είναι η ποικιλία στο γεωγραφικό ανάγλυφο, που προσφέρει μεγάλες εναλλαγές τοπίων και θερμοκρασιών, πολλές φορές μέσα σε λίγα χιλιόμετρα. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι η περιοχή της Θεσσαλίας, που συνδυάζει τον μεγαλύτερο κάμπο με θάλασσα στα ανατολικά αλλά κυρίως περιβάλλεται από μερικούς εκ των ψηλότερων ορεινών όγκων της χώρας.
Φωτογραφίες: Έφη Τορνάρη
Ο χειμώνας προσφέρεται για εξορμήσεις σε ορεινές τοποθεσίες, οπότε η συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί μια απόλυτα ενδεδειγμένη επιλογή, με την Ελάτη και το Περτούλι να είναι δύο από τις πιο φημισμένες της Ελλάδας για αυτόν τον σκοπό. Βρίσκονται στα ορεινά της Θεσσαλίας και πιο συγκεκριμένα στην οροσειρά της Πίνδου, σε υψόμετρο κοντά στα 1.000 μέτρα, με την πόλη των Τρικάλων να αποτελεί το πιο κοντινό αστικό κέντρο. Η πανέμορφη τοποθεσία, σε συνδυασμό με τις πολλές δυνατότητες για ορεινές δραστηριότητες, έχουν μετατρέψει την περιοχή σε πόλο έλξης, ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες, στοιχείο που έχει επιδράσει και αναφορικά με την ανάπτυξη των αντίστοιχων τουριστικών υποδομών.
Ελάτη
Το πανέμορφο ορεινό χωριό που είναι χτισμένο στις πλαγιές του Κόζιακα, βουνού το οποίο βρίσκεται απέναντι από τα Μετέωρα στη Νότια Πίνδο, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το επίκεντρο της τουριστικής κίνησης στην περιοχή. Η ονομασία της Ελάτης είναι σχετικά νέα, καθώς το παλαιότερο όνομα του χωριού ήταν Τύρνα. Οι πρώτες αναφορές στην Τύρνα λοιπόν γίνονται κατά τη Βυζαντινή Εποχή, με το χωριό να έχει χτιστεί πιο δυτικά από ό,τι η σημερινή Ελάτη. Το 1943 η Τύρνα, όπως και η υπόλοιπη περιοχή, κάηκε από τους Γερμανούς με αποτέλεσμα το χωριό να χτιστεί εκ νέου το 1955, λίγο πιο ανατολικά, και να λάβει την τωρινή του ονομασία. Η Ελάτη βρίσκεται σε υψόμετρο 950 μέτρων, και, όπως προδίδει η ονομασία της, περιβάλλεται από έλατα. Η πιο κοντινή μεγάλη πόλη είναι τα Τρίκαλα σε απόσταση 34 χιλιομέτρων, ενώ σε μεγαλύτερη απόσταση μεν, όχι απαγορευτική για κάποιες κοντινές εκδρομές δε, βρίσκονται πόλεις όπως η Καλαμπάκα, η Καρδίτσα, η Λάρισα και το Μέτσοβο.
Η συγκεκριμένη περιοχή της Πίνδου ενώνει τη Θεσσαλία με την Ήπειρο και σε αυτό το πλαίσιο τόσο η σημασία των ορεινών χωριών όσο και η επιρροή από τον πολιτισμό και των δύο αυτών γεωγραφικών περιοχών είναι μεγάλες. Χαρακτηριστικά στην περιοχή γύρω από την Ελάτη είναι τα τοξωτά γεφύρια, που χρησίμευαν στους διαβάτες που ήθελαν να βρεθούν από τη Θεσσαλία στην Ήπειρο και τούμπαλιν και ως εκ τούτου είχαν και μεγάλη στρατηγική σημασία για τους εκάστοτε κατακτητές. Μπορεί το μέγεθος της Ελάτης να μην είναι μεγάλο, ωστόσο μια περιπλάνηση με τα πόδια στα σοκάκια του χωριού, με θέα στα γραφικά σπίτια και στα όμορφα έλατα, καθώς επίσης και μυρωδιές από τις παραδοσιακές ταβέρνες, δημιουργούν μια ατμόσφαιρα που κινητοποιεί όλες τις αισθήσεις, στοιχείο που άλλωστε αποτελεί ζητούμενο σε αποδράσεις που έχουν ως στόχο τη διαφοροποίηση από την καθημερινότητα. Μέσα στο χωριό ξεχωρίζει ο Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που σύμφωνα με τις αναφορές χτίστηκε το 1822 από Ηπειρώτες ξυλογλύπτες, ενώ λίγο πιο έξω βρίσκεται και το ξωκκλήσι του Αϊ-Γιώργη. Βέβαια, ο θρησκευτικός τουρισμός δεν αποτελεί τη μοναδική πρόταση για τους ταξιδιώτες στην Ελάτη και τη γύρω περιοχή. Τα ορεινά σπορ και οι δραστηριότητες, όπως αναρρίχηση, σκι, snowboard, rafting, mountain biking, καθώς και οδήγηση με γουρούνες ή άλλα εκτός δρόμου οχήματα, έχουν την τιμητική τους. Όσον αφορά τους αναρριχητές, ιδανικό πεδίο «βολής» αποτελεί ο «Κόκκινος Βράχος», ένας μεγάλος βράχος με κόκκινο χρώμα που έχει δημιουργηθεί από ασβεστόλιθο και διαθέτει τέτοιο μέγεθος, που επιτρέπει αναρρίχηση σε πεδίο 60 μέτρων, έχοντας ταυτόχρονα εφτά διαδρομές με διαφορετικό βαθμό δυσκολίας. Όμως, τόσο στην Ελάτη όσο και στα υπόλοιπα χωριά, η κύρια δραστηριότητα για τους επισκέπτες είναι η πεζοπορία, καθώς οι δασικές διαδρομές και η μεγάλη έκταση συνδυάζονται ιδανικά με την ομορφιά της φύσης, συνθέτοντας έναν καμβά χρωμάτων που προσφέρεται για εξερεύνηση. Η Ελάτη ήταν ανέκαθεν το πιο αναπτυγμένο χωριό της περιοχής σε τουριστικό επίπεδο, γεγονός που έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, με πολλές ξενοδοχειακές μονάδες να εγγυώνται για την ποιότητα της διαμονής. Οι παραδοσιακές ταβέρνες προσφέρουν εδέσματα που απαντώνται στην περιοχή, όπως πολλά κρεατικά ή τυριά, ενώ οι κρύες νύχτες του χειμώνα περνούν πιο εύκολα με ντόπιο κρασί ή τσίπουρο. Ακόμη, στο χωριό υπάρχουν χαλαρωτικά μπαρ για κάθε στυλ, ενώ στην αγορά διατίθενται πολλά είδη βοτάνων, τσάι του βουνού, ρίγανη, παραδοσιακά ζυμαρικά και γλυκά του κουταλιού.
Περτούλι
Το alter ego της Ελάτης, που απέχει περίπου 15 χιλιόμετρα από αυτήν και 40 χιλιόμετρα από τα Τρίκαλα, βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 1.100 μέτρων. Το δάσος των περίπου 33.000 στρεμμάτων που περιλαμβάνει έλατα και αρκετά ακόμη είδη φυτών, συνδυάζεται με λιβάδια μεγάλης ομορφιάς, ενώ η περιοχή αποτελεί βιότοπο άγριων ζώων, συνθέτοντας ένα παραμυθένιο φυσικό περιβάλλον. Η αρχιτεκτονική του χωριού είναι ενδιαφέρουσα, με τα παραδοσιακά σπίτια που διαθέτουν λευκές ή κόκκινες στέγες να συνδυάζονται με τα σοκάκια από πέτρα και να προσφέρονται για περπάτημα. Βέβαια, σήμα κατατεθέν για το Περτούλι αποτελεί το Χιονοδρομικό Κέντρο, που βρίσκεται περίπου 5 χιλιόμετρα έξω από το χωριό και προσελκύει κάθε χρόνο εκατοντάδες επισκέπτες, στις τρεις πίστες του. Επιπλέον, στο Χιονοδρομικό Κέντρο Περτουλίου οργανώνονται και δραστηριότητες ιππασίας για μικρούς και μεγάλους σε διαδρομές των περίφημων Περτουλιώτικων Λιβαδιών, τα οποία απέχουν 4 χιλιόμετρα από το Περτούλι και αποτελούν επίσης ένα αξιοθέατο της περιοχής. Σε αυτά, εκτός από τη φυσική ομορφιά του ορεινού τοπίου, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν άλογα, αγελάδες, ελάφια ή ζαρκάδια που κυκλοφορούν ελεύθερα σε ένα μέρος που φαίνεται να μην έχει αγγίξει το ανθρώπινο χέρι και κατά άμεση συνέπεια ο χρόνος. Τα Περτουλιώτικα Λιβάδια έχουν την τιμητική τους κατά το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Μαΐου, οπότε και πραγματοποιείται το «Αντάμωμα των Σαρακατσαναίων», κατά τη διάρκεια του οποίου προσομοιώνεται ο νομαδικός τρόπος ζωής της φυλής και οι επισκέπτες γεύονται παραδοσιακά εδέσματα, υπό τους ήχους παραδοσιακής μουσικής. Ανάμεσα στα ενδιαφέροντα αξιοθέατα συγκαταλέγονται ακόμη ο Πύργος του Χατζηγάκη, που χτίστηκε το 1841, και το Γεφύρι της Γριάς, που βρίσκεται στο Φαράγγι της Μάνας.
P.O.I.
Όχι, δεν μας έπιασε ξαφνικά ξενομανία, όμως το P.O.I., που αποτελεί τα αρχικά των λέξεων Points Of Interest (Σημεία Ενδιαφέροντος), έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, καθώς χρησιμοποιείται σχεδόν σε όλες τις μορφές πλοήγησης που χρησιμοποιούν τα σύγχρονα αυτοκίνητα. Σε περίπτωση λοιπόν που κάναμε αναζήτηση σημείων ενδιαφέροντος στην ευρύτερη περιοχή, αυτά δεν θα περιορίζονταν μόνο στην Ελάτη και στο Περτούλι, καθώς υπάρχουν αρκετά ακόμη μέρη με ξεχωριστό ενδιαφέρον. Έχοντας στρίψει από τα Τρίκαλα με κατεύθυνση προς Ελάτη και Περτούλι, το πρώτο μέρος που θα συναντήσουν οι επισκέπτες είναι η Πύλη, με την Τοξωτή Γέφυρα που ήταν, ώς τις αρχές του 20ού αιώνα, η μοναδική σύνδεση της Θεσσαλίας με την Ήπειρο. Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζει ο Καταρράκτης της Παλαιοκαρυάς, που έχει ύψος 12 μέτρων και στολίζει την ομώνυμη χαράδρα, δημιουργώντας, σε συνδυασμό με μια ακόμη τοξωτή γέφυρα, ένα μωσαϊκό εικόνων και ήχων. Παράλληλα, στην περιοχή υπάρχουν μοναστήρια, όπως η Μονή Αγίου Βησσαρίωνα Πύλης, η Μονή Μεγάλων Πυλών και η Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής, που εκτός από θρησκευτική έχουν η καθεμιά και τη δική της ιστορική αξία που φτάνει αιώνες πίσω στον χρόνο. Μπορεί η Ελάτη και το Περτούλι να είναι κάτι σαν κεφαλοχώρια στην περιοχή, όμως υπάρχουν και άλλα χωριά, όπως η Νεράιδα, το Βροντερό, η Πύρρα, το Γαρδίκι, οι Καλόγηροι, η Αθαμανία, ο Άγιος Νικόλαος, το Δροσοχώρι ή η Δέση, που σίγουρα πρέπει να επισκεφθούν όσοι ταξιδέψουν στη Νότια Πίνδο, για να γνωρίσουν τις ομορφιές τους.
Το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον και η ποικιλία των προσφερόμενων δραστηριοτήτων καθιστούν λοιπόν την Ελάτη και το Περτούλι ιδανικές επιλογές για μια ορεινή χειμερινή απόδραση και μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι η περιοχή αυτή αποκαλείται από πολλούς «οι Άλπεις της Ελλάδας».
Πρόσβαση
Η βελτίωση των οδικών υποδομών έχει βοηθήσει ώστε όμορφοι ορεινοί προορισμοί να γίνονται προσβάσιμοι με ολοένα και μεγαλύτερη άνεση και ασφάλεια. Η Ελάτη, λοιπόν, απέχει περί τα 360 χιλιόμετρα από την Αθήνα και περί τα 220 από τη Θεσσαλονίκη. Η προφανής πρόσβαση είναι αυτή με αυτοκίνητο, μέσω Τρικάλων. Οι οδηγοί από Αθήνα ακολουθούν την Εθνική Οδό μέσω Δομοκού και Καρδίτσας, ενώ όσοι προέρχονται από τη Βόρεια Ελλάδα έχουν λιγότερη διαδρομή να διανύσουν, ακολουθώντας την αντίθετη κατεύθυνση. Λίγο πριν από τα Τρίκαλα για όσους προέρχονται από τα νότια και, αντίστοιχα, λίγο μετά για όσους έρχονται από τα βόρεια, υπάρχουν πινακίδες προς Πύλη, Ελάτη και Περτούλι, οι οποίες καθοδηγούν τους ταξιδιώτες προς τον προορισμό τους. Η διαδρομή διαρκεί περί τις 3 ή 4 ώρες από Θεσσαλονίκη και Αθήνα, αντίστοιχα, ενώ πάντα παίζουν ρόλο ο ρυθμός ή οι στάσεις που θα κάνουν οι ταξιδιώτες. Επιπλέον, στην Ελάτη ή το Περτούλι μπορεί να φτάσει κάποιος και με λεωφορείο από τα Τρίκαλα.
Το γνωρίζατε;
- Σύμφωνα με μαρτυρίες, το 1778-1779 βρέθηκε για να διδάξει στην τότε Τύρνα, που σήμερα ονομάζεται Ελάτη, ο Κοσμάς ο Αιτωλός!
- Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, το Περτούλι υπήρξε έδρα του Γενικού Στρατηγείου Αντιστασιακών Οργανώσεων και αυτός ήταν ο κύριος λόγος της καταστροφής της περιοχής από τους Γερμανούς, το 1943.
