Οι Ιάπωνες είναι συνηθισμένοι στους μικρούς χώρους. Η ιδέα του μικρού σπιτιού, που έγινε παγκόσμια μόδα σήμερα, κυριαρχούσε πολύ καιρό στις ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένες μεγαλουπόλεις της Ιαπωνίας. Αυτό το σκεπτικό τροφοδότησε μία κουλτούρα για στροφή προς τη δημιουργία έξυπνων και απλών εσωτερικών χώρων αλλά και αυτοκινήτων με compact διαστάσεις. Από την ίδρυσή της Mazda, οι σχεδιαστές και οι μηχανικοί της ιαπωνικής εταιρίας υιοθέτησαν τις αρχές του ιαπωνικού μινιμαλισμού, ο οποίος προωθεί την αισθητική, την ευεξία και την άνεση, μέσω αυτοκινήτων όπως το Familia και το 323. Και συνεχίζουν στο ίδιο σκεπτικό μέχρι και σήμερα με το Mazda2 και το Mazda3. Σαν παραδοσιακή ραχοκοκαλιά της γκάμας των μοντέλων της ιαπωνικής εταιρίας, τα compact και τα μικρά αμαξώματα, αποτελούν ένα μεγάλο στοίχημα για την ίδια.
Το πρώτο πρωτότυπο επιβατικού οχήματος στην ιστορία της Mazda ήταν ένα μικρό σεντάν που παρουσιάστηκε το 1940. Έφερε μεγάλες γυάλινες επιφάνειες και ευρύχωρο εσωτερικό, ενώ το επίπεδο άνεσης που προσέφερε, το συναντούσε κανείς σε μοντέλα μεγαλύτερης κατηγορίας.
Παρότι ο δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος δεν επέτρεψε την παραγωγή του, το ευφάνταστο, για μικρό αυτοκίνητο, design, αποτέλεσε ορόσημο για την εταιρεία από τη Χιροσίμα και έγινε ένας από τους βασικούς πυλώνες οικοδόμησης του DNA των προϊόντων της, μαζί με τους μοναδικούς κινητήρες αλλά και την έμφαση που έδινε στη διασκεδασική συμπεριφορά.
Η λήξη του πολέμου βρήκε τη Mazda να κατασκευάζει επαγγελματικά οχήματα. Το πρώτο επιβατικό μαζικής παραγωγής έμελλε να παρουσιαστεί το 1960. Άξιζε όμως την αναμονή. Με δυνατότητα φιλοξενίας έως και τεσσάρων ενηλίκων και παρά το μικρό του μήκος (κάτω από 3μέτρα), το Mazda R360 coupé έβαλε τον πήχη ψηλά στην κατηγορία των microcars για την Ιαπωνική αγορά, καθώς διέθετε αξιολάτρευτο design, ελαφριά κατασκευή (το ελαφρύτερο στην κατηγορία του με βάρος μόλις 380 κιλά), έναν οικονομικό 4χρονο κινητήρα, ενώ προσφερόταν και με επιλογή αυτόματου κιβωτίου. Προσιτό στην απόκτησή του αλλά και απολαυστικό στην οδήγηση, το R360 coupé κυριάρχησε στην κατηγορία του από την ημέρα που λανσαρίστηκε, επιτυγχάνοντας για εκείνη τη χρονιά, μερίδιο αγοράς της τάξης του 15% στην τοπική αγορά.
Ξεχωριστό, μινιμαλιστικό design
Το Mazda Carol, που ακολούθησε το 1962, το πρώτο με 2πορτο αμάξωμα και στη συνέχεια το μικρότερο 4πορτο σεντάν στον κόσμο, έπαιρνε κίνηση από το μικρότερο 4κίλυνδρο κινητήρα στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας. Το Carol διέθετε βελτιωμένους εσωτερικούς χώρους, ενώ χάρη στο στιβαρό μονοκόκ σασί και την ανεξάρτητη και στους 4 τροχούς ανάρτησή του, εξασφάλιζε απαράμιλλη άνεση στην οδήγηση. Σύντομα γίνεται επιτυχία, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από το μερίδιο των 2/3 της Ιαπωνικής αγοράς των microcars, που κατέκτησε το 1962.
Ανεβαίνοντας κατηγορία, η Mazda παρουσιάζει το 1963 το Familia. Σχεδιασμένο από το διάσημο Ιταλικό οίκο Bertone και το χέρι του θρυλικού Giorgetto Giugiaro, το πρώτο μικρομεσαίο μοντέλο των Ιαπώνων εντυπωσίαζε με την πρώτη ματιά. Προσφερόταν σε εκδόσεις σεντάν, wagon ή coupé, το πρακτικό και ιδιαίτερα ευέλικτο Familia – γνωστό και σαν 800/1000/1200/1300 στα χρόνια που ακολούθησαν ανάλογα με τον κυβισμό του κινητήρα του – έτυχε της ίδιας καθολικής αναγνώρισης, με πάνω 400.000 μονάδες να έχουν κυλήσει από τη γραμμή παραγωγής του.
Η νέα γενιά Familia παρουσιάστηκε το 1967, και τον επόμενο χρόνο το μοντέλο ήταν διαθέσιμο για πρώτη φορά και με περιστροφικό κινητήρα. Γνωστό και σαν Familia Rotary/R100, το μοντέλο των 805 κιλών με τον κινητήρα διπλού ρότορα που είχε απόδοση 100 ίππων, κατάφερνε να πιάνει τα 100χλμ σε 16,4 δευτερόλεπτα και είχε τελική ταχύτητα τα 180χλμ/ώρα.
Οι επιδόσεις αυτές συνέβαλλαν ώστε το συγκεκριμένο μοντέλο να κερδίσει επάξια μία θέση ανάμεσα στα ταχύτερα αυτοκίνητα της κατηγορίας του. Το R100 ήταν επίσης και ένα από τα πρώτα μοντέλα της Mazda με περιστροφικό κινητήρα που ήρθαν στην Ευρώ, μαζί με το Mazda RX-2, και έγινε πιο δημοφιλές ακόμα και από το φθηνότερο Familia με εμβολοφόρο κινητήρα. Το παρόμοιο Mazda 818 compact ήταν ένα από αυτά τα μοντέλα. Βασισμένο στο Familia, το μήκους 4 μέτρων 818, μπορούσε να φιλοξενήσει πέντε άτομα στο εσωτερικό του που ανταγωνιζόταν ακόμη και μεσαίου μεγέθους ευρωπαϊκά μοντέλα εκείνης της εποχής.
Η εποχή των μοντέρνων hatchback
Με την είσοδο του 1977, το Mazda 323 εγκαινιάζει μία νέα εποχή στην κατηγορία των μικρομεσαίων μοντέλων. Προσφέρεται σε 3θυρες και 5θυρες hatchback εκδόσεις και αργότερα σε έκδοση wagon. Οικονομικό, ελαφρύ και φιλικό, το 323 διεκδικεί συνεχώς μία θέση μεταξύ των κορυφαίων ευρωπαϊκών μοντέλων της κατηγορίας του, ειδικότερα σε ότι αφορά τον τομέα της αξιοπιστίας. Πράγματι, δύο 323 οδηγήθηκαν επί 40 μέρες για 15.000 χλμ. από τη Χιροσίμα μέχρι τη διεθνή έκθεση της Φρανκφούρτης, χωρίς ουσιαστικά να εμφανίσουν το παραμικρό πρόβλημα.
Το εγχείρημα αυτό αποδείχθηκε προφητικό για το ντεμπούτο του 323, το οποίο έμελλε να γίνει και το μακροβιότερο και το best seller μοντέλο της Mazda μέχρι σήμερα. Η επόμενη γενιά που παρουσιάστηκε το 1980, διάθετε μπροστινή κίνηση και σημείωσε νέο παγκόσμιο ρεκόρ πωλήσεων ( 1εκατ. μονάδες σε μόλις 27 μήνες). Προσανατολισμένο περισσότερο σε νεότερους οδηγούς, το μοντέλο συνέχισε την επιτυχημένη εμπορική του πορεία με τις νεότερες γενιές στη 10ετία του ‘80 και του ‘90, βελτιώνοντας συνεχώς τομείς όπως η άνεση, η ευελιξία και η οδική συμπεριφορά.
Το συγκεκριμένο μοντέλο ξεχώρισε και για την ποικιλία των εκδόσεών του. Καθώς η Mazda έστρεψε την προσοχή της και στους αγώνες ράλι, το δεύτερο εξάμηνο του 1980, στην γκάμα προστέθηκαν και οι πανίσχυρες 4κίνητες εκδόσεις. Με το 323F (1989-98), η Mazda προσέφερε εν τω μεταξύ ένα σπορ και ταυτόχρονα οικογενειακό μοντέλο σε 5θυρη fastback έκδοση με αναδιπλούμενα φωτιστικά σώματα και, από το 1994, με κινητήρα V6. Το μοντέλο αποδείχθηκε εξαιρετικά δημοφιλές στην Ευρώπη, και πολλά κυκλοφορούν ακόμη και σήμερα.
Έξυπνο, άνετο και πρακτικό
Λίγο μικρότερο, το Mazda 121 παρουσιάστηκε το 1986 ακολούθησε τη γνωστή φιλοσοφία των προηγούμενων μοντέλων της Mazda, όντας εντυπωσιακά ευρύχωρο, παρά τις εμφανώς μικρές εξωτερικές του διαστάσεις (3,5 μ. μήκος). Έξυπνα χαρακτηριστικά που περιλαμβάνουν συρόμενο πίσω κάθισμα με μηχανισμό για το χειρισμό του είτε από το πορτμπαγκάζ ή από το ίδιο το κάθισμα. Το μοντέλο μπορούσε επίσης να διαθέτει και ηλεκτροκίνητη υφασμάτινη οροφή με δυνατότητα αναδίπλωσης και προς τις δύο κατευθύνσεις.
Ακόμα πιο πρακτικό, το Mazda Demio που παρουσιάστηκε το 1996, και προσέφερε ένα πακέτο σε στυλ μικρού minivan με έξτρα χώρο για τα κεφάλια των επιβατών, πολλαπλές ρυθμίσεις καθισμάτων και εξαιρετικά φαρδύ άνοιγμα για το πορτμπαγκάζ. Με την ονομασία Mazda2 στο σύνολο σχεδόν των αγορών παγκοσμίως, η επόμενη γενιά (2002-2007) απέκτησε καθαρές γραμμές ενώ ήταν διαθέσιμη και σε έκδοση e-4WD στην Ιαπωνική αγορά, με έναν ηλεκτροκινητήρα που έδινε κίνηση στους πίσω τροχούς για καλύτερη πρόσφυση.
Το 2003, μετά από 36 χρόνια και πάνω από δέκα εκατομμύρια πωλήσεις, το 323 διαδέχεται το κομψό Mazda3, ένα μοντέρνο μικρομεσαίο με την ίδια διασκεδαστική συμπεριφορά με τον προκάτοχό του αλλά με περισσότερη ισχύ, ειδικότερα στην έκδοση MPS των 260 ίππων (2006-2013), που μπορούσε να φτάσει τα 100 χλμ./ώρα σε μόλις έξι δεύτερα και έφτανε τα 250 χλμ./ώρα.
Το Mazda3 αντιπροσώπευε ένα βήμα παραπάνω σε τομείς όπως το design και η άνεση, ενώ προσφερόταν με προαιρετικό εξοπλισμό όπως οι δερμάτινες επενδύσεις των καθισμάτων και οι προβολείς xenon που συνήθως τα συναντούσε κανείς σε μοντέλα υψηλότερων κατηγοριών.
Εν τω μεταξύ, η νέα γενιά του Mazda2 που λανσαρίστηκε το 2007 παρουσίασε μία σχεδιαστική προσέγγιση ενός μικρότερου και πιο αεροδυναμικού hatchback. Το συγκεκριμένο μοντέλο είχε ‘χάσει’ περίπου 100 κιλά και διέθετε βελτιωμένη ανάρτηση, λύσεις που συνέβαλλαν καθοριστικά στη βελτίωση των επιδόσεων και της ευελιξίας. Αποτέλεσμα; World Car of the Year του 2008. Εκτός των παραπάνω το αυτοκίνητο αποτέλεσε και πεδίο δοκιμών για νέες καινοτομίες. Σε ένα περιορισμένο αριθμό αυτοκινήτων (100 μονάδες) το 2012 εφαρμόστηκε η λύση της ηλεκτροκίνησης με μπαταρία και τα συγκεκριμένα αυτοκίνητα προσφέρθηκαν μέσω leasing στην Ιαπωνική αγορά. Την επόμενη χρονιά η Mazda διπλασίασε σχεδόν την παραγωγή του ηλεκτρικού Mazda2 προσθέτοντας στη γκάμα του έναν μικρό “multi-fuel” περιστροφικό κινητήρα. Επρόκειτο για ένα σύστημα υπό εξέταση για τα νέα ηλεκτρικά οχήματα όπως το Mazda MX-30, το οποίο ξεκίνησε τις πωλήσεις του 2020.
Μικρά αυτοκίνητα, μεγάλες καινοτομίες
Η τεχνολογία Skyactiv έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή της στα μικρά μοντέλα της Mazda το 2013. Υιοθετήθηκε στο 3ης γενιάς Mazda3 και ένα χρόνο αργότερα στο νέο Mazda2. Η χρήση πρωτοποριακών υλικών και νέων έξυπνων τεχνολογιών, η εντελώς νέα αυτή γενιά κινητήρων, κιβωτίων, συστημάτων μετάδοσης, αμαξωμάτων και πλαισίων, ενσάρκωνε όλες τις πτυχές των εννοιών επιδόσεων, οικονομίας και ασφάλειας.
Και τα δύο παραπάνω μοντέλα, υπέστησαν ριζικό ανασχεδιασμό βασισμένο στη σχεδιαστική έκφραση ‘Kodo’ της Mazda. Η νέα αυτή προσέγγιση, ενσωματώνει τον τρόπο κίνησης των έμβιων όντων και το αισθητικό αποτέλεσμα είναι καθηλωτικό. Ταυτόχρονα, η Mazda ανέβασε σε άλλο επίπεδο τον όρο εργονομία στο εσωτερικό, χάρη στην ανθρωποκεντρική προσέγγιση της θέσης οδήγησης, που βοηθά στην συγκέντρωση του οδηγού και προλαμβάνει την εμφάνιση των συμπτωμάτων κόπωσης αυξάνοντας παράλληλα και την αίσθηση ευεξίας των επιβατών. Και, κατά την παράδοση του Ιαπωνικού μινιμαλισμού, μέσα από μία εντυπωσιακά απλή αλλά και “premium” εμφάνιση και εικόνα.
