Μέτσοβο: Οριοθετώντας τον ελληνικό χειμώνα

Ακόμη μια χρονιά φτάνει στο τέλος της και η ανάγκη για χειμερινές αποδράσεις που θα μας βοηθήσουν να ξεχάσουμε για λίγο την καθημερινότητα, έχει ήδη εμφανιστεί. Το Μέτσοβο, που βρίσκεται στο Νομό Ηπείρου μπορεί να αποτελέσει κορυφαία επιλογή για όποιον επιθυμεί να συνδυάσει την απόδραση για προορισμό που διατηρεί τη γραφικότητά του, με δυνατότητα για ποικίλες εκδρομές ή δημοφιλείς χειμερινές δραστηριότητες όπως το σκι. Η τοποθεσία της κωμόπολης του Μετσόβου κερδίζει τις εντυπώσεις, όχι μόνο εξαιτίας του υψομέτρου των περίπου 1200 μέτρων στο οποίο βρίσκεται, αλλά κυρίως λόγω της παραδοσιακής και συνάμα αμφιθεατρικής θέσης των κατοικιών, μέσα στις πλαγιές της Πίνδου.

Η πόλη
Το δημοφιλές Μέτσοβο βρίσκεται στα ανατολικά όρια του Νομού Ιωαννίνων και ο πληθυσμός του είναι περίπου 6000 άτομα. Το γεωγραφικό ανάγλυφο είναι προφανώς ορεινό, ενώ κύριο χαρακτηριστικό είναι η εκτεταμένη χλωρίδα του περιοχής, με τις οξιές και τα έλατα να διαμορφώνουν ένα πανέμορφο τοπίο μέσα στο οποίο εμφανίζονται η πόλη του Μετσόβου και τα γύρω χωριά. Οι επιρροές της Ηπειρωτικής παράδοσης είναι φανερές με την πρώτη ματιά στο Μέτσοβο, καθώς πολλές οικίες διατηρούν τα παραδοσιακά τους χαρακτηριστικά, δηλαδή το ξύλο, τις πέτρες και τις πλάκες ενώ παράλληλα είναι χτισμένες μέσα στα λιθόστρωτα, επικλινή και πολλές φορές στενά σοκάκια.

Οι κάτοικοι ασχολούνται, όπως προκύπτει λογικά από την τοποθεσία του Μετσόβου, με κτηνοτροφία, τυροκομία, οινοποιία, δασοπονία και υφαντουργία, ενώ ειδικά τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η βιοτεχνία και ο τουρισμός έχει διαρκώς ανοδική πορεία. Το Μέτσοβο ήταν ανέκαθεν φημισμένο χειμερινό θέρετρο, όμως η πρόσβαση δεν ήταν εύκολη καθώς οι χιονοπτώσεις ήταν συχνές και ο δρόμος, μέσω της περίφημης Κατάρας, πολύ συχνά δεν ήταν προσπελάσιμος. Αυτό μετέτρεπε την προσπάθεια προσέγγισης του Μετσόβου σε στοίχημα, δυσχεραίνοντας την τουριστική ανάπτυξη κατά τους χειμερινούς μήνες, που όπως είναι λογικό αποτελούσαν την περίοδο αιχμής σε αυτόν τον τομέα. Αυτό όμως έχει αποφευχθεί τα τελευταία χρόνια λόγω της Εγνατίας Οδού, η οποία προσφέρει πλέον σαφώς πιο ασφαλή πρόσβαση στο Μέτσοβο και έχει οδηγήσει στην άνοδο του τουρισμού, με ολοένα και περισσότερους ανθρώπους να δραστηριοποιούνται στον τομέα, είτε δημιουργώντας καταλύματα διαμονής είτε χώρους εστίασης (ταβέρνες, καφέ, μπαρ κλπ.).

Γεωγραφική θέση που δημιούργησε πολιτιστική κληρονομιά
Μπορεί να φαντάζει περίεργο με μια πρώτη ανάγνωση, όμως δεν είναι. Η γεωγραφική θέση του Μετσόβου, το οποίο βρίσκεται σε κομβικό σημείο που ενώνει την Ήπειρο με τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, έχει δημιουργήσει μια μακρά ιστορία που έχει επηρεάσει σαφώς το παρόν της πόλης. Πέραν του γεγονότος πως οι έρευνες έχουν δείξει ότι η περιοχή κατοικείται διαρκώς από την αρχαιότητα έως και σήμερα, είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι τόσο επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας όσο και επί Τουρκοκρατίας, δηλαδή για περίπου 8 αιώνες, το Μέτσοβο διέθετε σημαντικά προνόμια όπως αυτονομία, πολιτικές ελευθερίες ή και οικονομικές διευκολύνσεις.

Ο λόγος; Η ανάγκη ελέγχου της πολύ σημαντικής διάβασης της Κατάρας που ένωνε σχεδόν όλη τη Βόρεια Ελλάδα, κάτι που ήταν σαφώς πιο εύκολο να επιτευχθεί με τη συνεργασία των κατοίκων του Μετσόβου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η πόλη να ακμάσει έχοντας μάλιστα και αξιοσημείωτη πολιτιστική δραστηριότητα. Δεν μπορεί να είναι τυχαίο το γεγονός, ότι το Μέτσοβο χαρακτηρίζεται και ως η Πόλη των Ευεργετών, καθώς πολλοί επιφανείς Έλληνες έζησαν εκεί και δεν την ξέχασαν, συνεισφέροντας οικονομικά και με άλλους τρόπους, ως απόρροια της Παιδείας που είχαν λάβει. Πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του Μετσόβου, έχει διαδραματίσει το Ίδρυμα Μιχαήλ Τοσίτσα που δημιουργήθηκε το 1948, έχοντας δημιουργήσει από τότε δομές όπως το Τυροκομείο Τοσίτσα, το Χιονοδρομικό Κέντρο, το Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου, το Μοναστήρι Αγίου Νικολάου, τη Φοιτητική Εστία για Ηπειρώτες σπουδαστές στην Αθήνα, καθώς και με συμμετοχή σε έργα κοινής ωφέλειας.

Σημεία ενδιαφέροντος
Ο συγκεκριμένος όρος απαντάται πια πολύ συχνά στα σύγχρονα αυτοκίνητα και στις αναζητήσεις τοποθεσιών μέσω GPS. Σε μια τέτοια, ιδιότυπη αναζήτηση για το Μέτσοβο, τα αποτελέσματα θα ήταν πολλά και θα ικανοποιούσαν κάθε γούστο. Καταρχάς, υπάρχουν ενδιαφέροντα μουσεία, επιβλητικά αρχοντικά από πέτρα, όμορφα σοκάκια για περπάτημα, μοναστήρια και 20 παραδοσιακές βρύσες, χαρακτηριστικό της περιόδου του 19ου αιώνα, με τους διαβάτες να σταματούν για να δροσιστούν οι ίδιοι και τα ζωντανά τους. Οι φιλότεχνοι θα έχουν την ευκαιρία να δουν το Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου, που στεγάζεται σε αρχοντικό που ανήκει στην οικογένεια Τοσίτσα, ή την Πινακοθήκη Αβέρωφ με έργα σημαντικά Ελλήνων ζωγράφων, γλυπτών και χαρακτών.

Η επιρροή των Ευεργετών θα γίνει φανερή και στους περισσότερο… γευσιγνώστες καθώς απαραίτητη για εκείνους θα είναι η επίσκεψη στο διάσημο Κατώγι Αβέρωφ, το διασημότερο οινοποιείο της περιοχής, ή στο πρότυπο Τυροκομείο του Ιδρύματος Τοσίτσα-Αβέρωφ, που δημιουργήθηκε το 1958 και παρέχει φημισμένα τυροκομικά της περιοχής. Σε επίπεδο θρησκευτικού τουρισμού, δεσπόζει ο Ναός της Αγίας Παρασκευής στην Κεντρική Πλατεία Μετσόβου, που διαθέτει όμορφο ξυλόγλυπτο τέμπλο από το 18ο αιώνα, τη στιγμή που όποιος βρεθεί στην πλατεία θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει το φαγητό (μην χάσετε τα τυροκομικά ή το κρασί) και τον καφέ του, στις πολυάριθμες ταβέρνες ή παραδοσιακά καφενεία που κυκλώνουν την Πλατεία. Το Μέτσοβο πάντως, δε θα αφήσει παραπονεμένους τους φυσιολάτρες. Μέσα στην πόλη βρίσκεται ο Αβερώφειος κήπος, ένα πάρκο έκτασης περί τα 10 στρέμματα που περιλαμβάνει δείγματα από την χλωρίδα της περιοχής, ενώ επιπλέον αξίζει να επισκεφθεί κάποιος την Τεχνητή Λίμνη στις πηγές του Αώου, που απέχει περίπου 15 χιλιόμετρα από την πόλη.

Δραστηριότητες
Χειμερινός προορισμός δίχως χιονοδρομικό κέντρο, είναι σαν τούρτα δίχως το κερασάκι της και αυτό δε συμβαίνει στο Μέτσοβο. Μάλιστα, τα Χιονοδρομικά Κέντρα είναι 3 και βρίσκονται κοντά στην πόλη. Το Χιονοδρομικό Κέντρο Ανηλίου, βρίσκεται σε υψόμετρο μεταξύ 1600 και 1900 μέτρων, απέχει 6 χιλιόμετρα από το Μέτσοβο και βρίσκεται στη θέση Ζυγός, με την πρόσβαση να είναι άμεση και εύκολη μέσω της Εγνατίας Οδού. Το Χιονοδρομικό Κέντρο Προφήτης Ηλίας, βρίσκεται σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από το Μέτσοβο, στο 60ό χιλιόμετρο της Εθνικής Οδού Ιωαννίνων-Τρικάλων και διαθέτει έως και Snowboards. Το τρίτο Χιονοδρομικό Κέντρο είναι εκείνο του Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα, που βρίσκεται στο 56ο χιλιόμετρο της Εθνικής Οδού Ιωαννίνων-Τρικάλων και βρίσκεται μόλις 2 χιλιόμετρα μακριά από το Μέτσοβο.

Κοντινές εκδρομές
Πέραν του Μετσόβου, η περιοχή της Ηπείρου διαθέτει πολλές όμορφες τοποθεσίες, μικρότερου ή μεγαλύτερου μεγέθους, περισσότερο ή λιγότερο γραφικές, αλλά σίγουρα ορεινές. Αν κάποιος αποφασίσει να βρεθεί στο Μέτσοβο για περισσότερες ημέρες, υπάρχουν επιλογές που θα τον ανταμείψουν με το παραπάνω. Προορισμοί όπως τα Ιωάννινα, ή το Πάπιγκο στα Ζαγοροχώρια, μπορούν να προσφέρουν όμορφα, μικρής διάρκειας ταξίδια που θα αυξήσουν ακόμη περισσότερο την ορεινή απόλαυση που προσφέρει μια εκδρομή στην Ήπειρο. Η πρωτεύουσα της Ηπείρου απέχει περίπου 50 χιλιόμετρα ή 45 λεπτά με αυτοκίνητο από το Μέτσοβο.

Τα Γιάννενα δε χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις καθώς η ομορφιά τους έχει γίνει αντικείμενο ενασχόλησης για πολλούς καλλιτέχνες, οπότε τα δικά μας σχόλια μάλλον είναι περιττά. Η περίφημη Παμβώτιδα, η Λίμνη που βρίσκεται δίπλα στην πόλη των Ιωαννίνων και συνοδεύεται από ιστορίες και θρύλους αιώνων, σε συνδυασμό με την ομορφιά της πόλης καθαυτής, συνθέτουν έναν μαγευτικό συνδυασμό. Λίγο πιο μακριά, δηλαδή περίπου 2 ώρες από το Μέτσοβο, βρίσκονται τα περίφημα ορεινά χωριά μεγάλης φυσικής ομορφιάς, τα Ζαγοροχώρια. Ένας δημοφιλής προορισμός εκεί είναι το Πάπιγκο, γνωστό και ως Μεγάλο Πάπιγκο καθώς πολύ κοντά βρίσκεται και το Μικρό. Πρόκειται για συνδυασμό όμορφων ορεινών χωριών, που είναι πολύ γραφικά, διαθέτοντας πάντα τη γνωστή Ηπειρωτική αρχιτεκτονική και προσφέρονται για ήσυχες περιηγήσεις που βασίζονται σε άλλους βιορυθμούς, τους οποίους όσοι κατοικούμε στα μεγάλα αστικά κέντρα έχουμε ξεχάσει αλλά ταυτόχρονα, έχουμε μεγάλη ανάγκη.

Συνοψίζοντας, η Ήπειρος προσφέρεται για χειμερινές αποδράσεις όσο λίγες περιοχές στη χώρα μας, προσφέροντας μεγάλη ποικιλία επιλογών, οι οποίες χάρη στην ανάπτυξη των τουριστικών δομών της περιοχής έχουν τη δυνατότητα να προσελκύσουν πολλούς και διαφορετικούς μεταξύ τους ταξιδιώτες, ικανοποιώντας τις ανάγκες όλων.