Είναι κοινό μυστικό πως οι τρεις μήνες του καλοκαιριού αποτελούν το highlight κάθε χρονιάς για την Ελλάδα. Αυτό δεν συμβαίνει μόνον επειδή ο τουρισμός είναι μια σημαντική πηγή εισοδήματος, αλλά και επειδή όλοι μας αναζητούμε την πρώτη ευκαιρία για να απολαύσουμε τις ομορφιές της χώρας.
Φωτογραφίες: Δήμος Σπετσών
Όπως είναι λογικό, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού τα νησιά έχουν πρώτη προτεραιότητα, οπότε το ταξιδιωτικό αφιέρωμα του μήνα δεν θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί. Επειδή ακόμη βρισκόμαστε στην αρχή του αγαπημένου – για τους περισσότερους – τριμήνου του έτους, επιλέξαμε έναν προορισμό που βρίσκεται πολύ κοντά στην ηπειρωτική Ελλάδα, προσφέροντας ταυτόχρονα μια σπάνια οικολογική πρόταση. Οι κοσμοπολίτικες Σπέτσες είναι ένα νησί που βρίσκεται κοντά στην Αθήνα και δίπλα στην Αργολίδα της Πελοποννήσου, ενώ χαρακτηρίζεται από την απουσία αυτοκινήτων.
Νησί με σημαντική ιστορία
Η ιστορία των Σπετσών δεν είναι μεγάλη μόνο σε σημασία, αλλά και σε διάρκεια. Τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα φτάνουν πίσω στο 2300 π.Χ., ενώ η ευνοϊκή γεωγραφική θέση, πολύ κοντά στη γη της Αργολίδας και στην Αθήνα, έπαιξε τον δικό της ρόλο στην ανάπτυξη του νησιού. Κατά την αρχαιότητα οι Σπέτσες αποτελούσαν σταθμό ανεφοδιασμού για τα πλοία που κατευθύνονταν προς την Πελοπόννησο και για αυτό υπήρξαν ανέκαθεν ένα νησί ανοικτό στην πολυπολιτισμικότητα και την επαφή με διαφορετικούς λαούς. Η αρχική ονομασία ήταν «Πιτυούσα», που σημαίνει πευκόφυτη, καθώς το νησί ήταν ένα δάσος από πεύκα. Μεταξύ 1200 και 1460 μ.Χ. βρέθηκε στα χέρια των Ενετών και τότε απέκτησε τη σημερινή του ονομασία, καθώς οι τελευταίοι το ονόμαζαν «Isola di Spezia», δηλαδή νησί των αρωμάτων, χάρη στη μεγάλη ποικιλία αρωματικών βοτάνων που διέθετε. Μετά τους Ενετούς, η κατοχή του νησιού πέρασε στους Τούρκους, ενώ κατά τον 17ο αιώνα ο πληθυσμός αυξήθηκε καθώς μετανάστευσαν εκεί κάτοικοι της Αργολίδας. Έναν αιώνα αργότερα, οι Σπέτσες απέκτησαν μεγάλη ναυτική δύναμη έχοντας συνάψει εμπορικές σχέσεις με τους Γάλλους, καθώς εκείνη την περίοδο υπήρχε αποκλεισμός πολλών λιμανιών της Μεσογείου από τους Άγγλους. Η δύναμή τους στάθηκε βοηθητική, ώστε να λάβουν μέρος στις μεγαλύτερες επαναστάσεις του 18ου και 19ου αιώνα, ξεκινώντας το 1769 από τα «Ορλωφικά» στην Πελοπόννησο και βέβαια, έχοντας ηγετικό ρόλο στο ναυτικό μέρος της ελληνικής Επανάστασης του 1821 ενάντια στους Τούρκους, με κορυφαία μορφή μια από τις πιο σημαντικές ηρωίδες της Επανάστασης, τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα.
Ο ευεργέτης Σωτήρης Ανάργυρος
Μια περίπτωση που ο όρος «ευεργέτης» παίρνει τις πραγματικές του διαστάσεις, είναι αυτή του Σωτήρη Ανάργυρου. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή τους. Η ακμή του νησιού, που είχε ξεκινήσει από τον 18ο αιώνα, συνεχίστηκε έως τις αρχές του 20ού, όταν πολλοί Σπετσιώτες το εγκατέλειψαν. Παρά την παρακμή, ο έμπορος Σωτήρης Ανάργυρος που καταγόταν από τις Σπέτσες, είχε μεταναστεύσει στη Νέα Υόρκη και έφτασε να διαθέτει έναν εμπορικό κολοσσό στον χώρο της καπνοβιομηχανίας, επέστρεψε στο νησί και κατανόησε τις ανακατατάξεις που έρχονταν στο εγγύς μέλλον. Έτσι, αγόρασε περίπου τα 3/4 των Σπετσών και τα μετέτρεψε σε πευκοδάσος, αποτρέποντας ταυτόχρονα την υλοτόμηση και ανοικοδόμηση. Επιπρόσθετα, δημιούργησε περιφερειακούς δρόμους και το περίφημο ξενοδοχείο «Ποσειδώνιο», μετατρέποντας το νησί σε θελκτικό προορισμό για εύπορους επισκέπτες από όλον τον κόσμο. Η προσφορά όμως του Ανάργυρου δεν έμεινε εκεί καθώς, σε συνεργασία με τον Μαρίνο Κοργιαλένη, ίδρυσε ένα πρότυπο κολέγιο, την Αναργύρειο-Κοργιαλένειο Σχολή, που εγκαινιάστηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και στην οποία διαπαιδαγωγήθηκαν προσωπικότητες όπως ο μουσικός Ιάννης Ξενάκης, ο μετέπειτα πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης, καθώς και βραβευμένοι συγγραφείς όπως ο Άγγλος John Robert Fowles – η νουβέλα του οποίου με τίτλο «Ο Μάγος», διαδραματίζεται στις Σπέτσες – και ο Γάλλος Michel Deon. Ακόμη και σήμερα, τόσο η Σχολή όσο και το Ποσειδώνιο δεσπόζουν. Δυστυχώς, όπως συνήθως συμβαίνει με την Ελλάδα και τους ανθρώπους που την έχουν βοηθήσει, το αρχοντικό του Σωτήρη Ανάργυρου δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση, ενώ ο ίδιος ο Ανάργυρος δεν τιμήθηκε όπως θα έπρεπε για την προσφορά του, η οποία είναι φανερή μέχρι τώρα στις Σπέτσες, όπου πάντως κληροδότησε μετά θάνατον όλη του την περιουσία. Μάλιστα, ο θρύλος αναφέρει πως όποιος ρωτούσε τον Σωτήρη Ανάργυρο τι σημαίνει το «Α» στην είσοδο του Ποσειδωνίου, αυτός απαντούσε πως αντιπροσώπευε την αχαριστία που βίωσε…
Το νησί σήμερα
Έχοντας μεγάλη παράδοση στη ναυτιλία, οι Σπέτσες δυστυχώς δεν απέφυγαν την εμπλοκή στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους του 20ού αιώνα, καθώς πολλοί αξιωματικοί και ναύτες έδωσαν τη ζωή τους σε πολλά μέτωπα. Από τη δεκαετία του ’50 και έπειτα όμως, η ανάπτυξη επανήλθε και οι Σπέτσες έγιναν ξανά ένα από τα πιο δημοφιλή ελληνικά νησιά, προσελκύοντας προσωπικότητες όχι μόνο από τον εφοπλιστικό, αλλά και από τον χώρο των γραμμάτων και τεχνών. Άλλωστε, τα ακριβά γιοτ ή ακόμη και η άφιξη επισκεπτών με ελικόπτερο αποτελούν μια πολύ συνηθισμένη εικόνα για τις Σπέτσες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Τα παραπάνω, αλλά και ο συνδυασμός ενδιαφέρουσας ιστορίας και μνημείων, επιβλητικών αρχοντικών και όμορφων παραλιών με κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, έχουν καταστήσει τις Σπέτσες πρώτη επιλογή διακοπών. Καθώς η έκταση του νησιού είναι μικρή η χαλάρωση είναι δεδομένη, ενώ οι περίπου 5.000 μόνιμοι κάτοικοι αυξάνονται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, χάρη και στην εύκολη πρόσβαση από τον Πειραιά ή από την Κόστα στην Αργολίδα. Σημαντικό πάντως είναι το γεγονός ότι το νησί έχει διατηρήσει την προσωπικότητά του και σε αυτό συνεισφέρει η απαγόρευση κίνησης αυτοκινήτων, που δίνει ένα άρωμα μιας παλαιότερης, ήσυχης και χαλαρής εποχής.
Αξιοθέατα και παραλίες
Η Ντάπια, το παραδοσιακό λιμάνι των Σπετσών, με την ιστορική πλατεία που αποτέλεσε πυροβολείο και τόπο συγκέντρωσης την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, θεωρείται ως το επίκεντρο της τουριστικής κίνησης στην πρωτεύουσα του νησιού. Στην πλατεία Μπουμπουλίνας, όπου δεσπόζει το άγαλμα της Ελληνίδας ηρωίδας, διεξάγονται όλες οι σημαντικές εκδηλώσεις του νησιού, ενώ το αρχοντικό της, που βρίσκεται λίγα μέτρα πίσω από την Ντάπια, έχει γίνει πια μουσείο. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον έχει το μουσείο των Σπετσών που στεγάζεται στο αρχοντικό του οπλαρχηγού Χατζηγιάννη-Μέξη και εκεί βρίσκονται τα οστά της Μπουμπουλίνας, κειμήλια της Επανάστασης καθώς και επιστολές που είχαν συγγράψει ήρωες της εποχής, όπως οι Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και Αθανάσιος Διάκος. Ξεχωριστή θέση στον «τουριστικό οδηγό» του νησιού έχουν τα περίφημα Καρνάγια, καθώς το ναυπηγείο των Σπετσών είναι ένα από τα πιο ιστορικά της χώρας, αφού εκεί δημιουργήθηκαν πλοία που τέθηκαν στην υπηρεσία της Επανάστασης. Στο Παλιό Λιμάνι λειτουργούν μέχρι και σήμερα περίπου 10 ναυπηγεία, όπου ο καθένας μπορεί να παραγγείλει βάρκες ή μεγαλύτερου όγκου πλοία. Βέβαια, νησί σημαίνει θαλασσινό μπάνιο και οι Σπέτσες δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εξαίρεση. Οι παραλίες είναι πολλές και ποικίλουν ως προς την απόστασή τους από την πόλη. Πιο κοντινές είναι οι παραλίες της Αγίας Μαρίνας, του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Μάμα, της Κουνουπίτσας, της Αναργυρείου Σχολής και το Καΐκι Beach. Λίγο πιο μακριά, αλλά προσβάσιμες με μοτοποδήλατα ή θαλάσσια ταξί, βρίσκονται οι παραλίες Κουζουνός, Ξυλοκέριζα, Αγίων Αναργύρων, Αγίας Παρασκευής και Ζωγεριά, ενώ όσοι επιθυμούν μεγαλύτερη απομόνωση μπορούν να επιλέξουν μεταξύ Ληγονερίου, Βρέλλου και Μπιθιστάμνας, που δεν συγκεντρώνουν πολύ κόσμο.
Εκδηλώσεις
Πέραν της γοητείας που διαθέτουν οι Σπέτσες ως τοποθεσία, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκδηλώσεις που φιλοξενούνται στο νησί σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Πιο γνωστή είναι η Αρμάτα, ετήσια εκδήλωση στις αρχές Σεπτεμβρίου, που συγκεντρώνει πολλούς επισκέπτες και είναι αφιερωμένη στη νίκη των Ελλήνων επί των Τούρκων στα νερά των Σπετσών τον Σεπτέμβριο του 1822. Αποκορύφωμα της Αρμάτας είναι η αναπαράσταση της πυρπόλησης ομοιώματος της τουρκικής ναυαρχίδας, με πυροτεχνήματα να φωτίζουν τον ουρανό πάνω από το νησί. Μια ακόμη εκδήλωση που συγκεντρώνει μεγάλη δημοσιότητα είναι το Spetses Mini Marathon που διοργανώνεται κάθε Οκτώβριο. Το αθλητικό γεγονός περιλαμβάνει αγώνα δρόμου 5 ή 25 χιλιομέτρων, κολυμβητικό αγώνα 2.500 ή 5.000 μέτρων που ενώνει την Κόστα με τις Σπέτσες, καθώς επίσης και παιδικούς αγώνες δρόμου ή κολύμβησης. Ακόμη, ενδιαφέρον παρουσιάζει το Spetses Classic Yaght Race, διεθνής αγώνας που διοργανώθηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2011, με τη συμμετοχή παραδοσιακών καϊκιών και κλασικών σκαφών.
Η βόλτα στην πόλη, με την ευωδιά των φροντισμένων κήπων ή τη μυρωδιά της θάλασσας, αλλά και η δυνατότητα για περιήγηση στο νησί με μία από τις 25 παραδοσιακές άμαξες, θυμίζουν τη ζωή σε παλαιότερες δεκαετίες ή αιώνες. Όλα αυτά, σε απόσταση βολής από την Αθήνα ή την Πελοπόννησο, στο κοσμοπολίτικο νησί των αρωμάτων, στις Σπέτσες!
Πρόσβαση
Οι τρόποι να φτάσει κάποιος στις Σπέτσες ποικίλουν. Με Ι.Χ. αυτοκίνητο ή ΚΤΕΛ, η πρόσβαση γίνεται από την Κόστα, που βρίσκεται πολύ κοντά στο Πόρτο Χέλι και απέναντι από τις Σπέτσες. Η διαδρομή με αυτοκίνητο κρατάει περίπου 2,5 ώρες, ενώ θυμίζουμε πως όσοι φτάσουν στην Κόστα, θα πρέπει να αφήσουν το όχημά τους στο ειδικά διαμορφωμένο πάρκινγκ, καθώς στο νησί δεν επιτρέπονται αυτοκίνητα. Επιπλέον, ένας ιδιαίτερα δημοφιλής τρόπος πρόσβασης είναι τα ιπτάμενα δελφίνια, που εκτός από την Κόστα ξεκινούν για Σπέτσες και από τον Πειραιά. Η διαδρομή από την Κόστα διαρκεί περίπου 15 λεπτά, ενώ εκείνη από το μεγαλύτερο λιμάνι της είναι μεταξύ 2 και 2,5 ωρών, ανάλογα με τον τύπο του πλεούμενου που θα επιλεχθεί.
Το γνωρίζατε;
Στις Σπέτσες, και συγκεκριμένα στο «Ποσειδώνιο», έχουν μείνει πολλοί διάσημοι επισκέπτες του νησιού όπως οι Σταύρος Νιάρχος, Αριστοτέλης Ωνάσης, Τζάκι Κένεντι – Ωνάση, Μαρία Κάλλας, Ρούντολφ Νουρέγιεφ, γόνοι των οικογενειών Κένεντι και Τσώρτσιλ, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α. Ουίλιαμ Ράιλι κ.α.
