Συνεχίζουμε το αφιέρωμά μας στον θρυλικό Ayrton Senna με το τρίτο και τελευταίο μέρος του αφιερώματός μας.
Διαβάστε εδώ το πρώτο μέρος του αφιερώματός μας και εδώ το δεύτερο μέρος του.
Η μοιραία στροφή Tamburello
Εξελισσόταν ήδη ο έβδομος γύρος όταν ο Άιρτον Σένα είχε βάλει το γκάζι στο πάτωμα στη μεγάλη ευθεία πριν τη στροφή Tamburello, όταν ξαφνικά έχασε τον έλεγχο του μονοθεσίου του και βρέθηκε να διαγράφει μία ευθεία γραμμή με ταχύτητα 307 χιλιομέτρων την ώρα και να καταλήγει στην τσιμεντένια μπαριέρα της στροφής. Τα στοιχεία της τηλεμετρίας έδειξαν πως η σύγκρουση έγινε με ταχύτητα 233 χιλιομέτρων την ώρα, ενώ είχε καταγραφεί και μία ακαριαία πίεση των φρένων για περίπου δύο δευτερόλεπτα. Αμέσως έσπευσαν στο σημείο τα σωστικά συνεργεία που κατάφεραν να απεγκλωβίσουν τον πιλότο από το μονοθέσιο σε λιγότερο από δύο λεπτά. Ο Σένα είχε χάσει πολύ αίμα, είχε αδύνατο σφυγμό και παρουσίαζε κακή νευρολογική εικόνα. Ζητήθηκε άμεση αεροδιακομιδή του τραυματία στο νοσοκομείο Maggiore της Μπολόνια υπό την εποπτεία του επί κεφαλής της ιατρικής ομάδας Dr. Watkins και του αναισθησιολόγου εντατικής θεραπείας Giovanni Gordini. Λίγες ώρες αργότερα ο Άιρτον Σένα είχε περάσει στην αθανασία και στις 18.40 η επικεφαλής του τμήματος έκτακτης ανάγκης του νοσοκομείου, Maria Teresa Fiandri, έκανε δημόσια ανακοίνωση για το χαμό του. Ωστόσο ο άτυχος πιλότος ήταν ήδη κλινικά νεκρός από τις 14.17, τη στιγμή της σύγκρουσης. Στο λαβωμένο μονοθέσιο βρέθηκε μια αυστριακή σημαία που ο Σένα σκόπευε να σηκώσει στον τερματισμό του αγώνα προς τιμήν του αδικοχαμένου πιλότου Ronald Ratzenberger, που είχε χάσει τη ζωή του στο ίδιο σιρκουί, λίγα μέτρα πιο πέρα, λίγες ώρες νωρίτερα.
Τα αίτια του δυστυχήματος
Το δυστύχημα φαίνεται να προκλήθηκε από αστοχία υλικού, με δύο πιθανά ενδεχόμενα. Είτε προηγήθηκε το κλατάρισμα του πίσω δεξιά τροχού με αποτέλεσμα το μονοθέσιο να βγει εκτός πορείας και να καταλήξει στις τσιμεντένιες μπαριέρες της στροφής Tamburello, είτε κόπηκε η κολώνα του συστήματος διεύθυνσης με αποτέλεσμα το τιμόνι του μονοθεσίου FW16 να μην υπακούει στις εντολές του οδηγού. Η σύγκρουση αποκόλλησε το δεξιό μπροστινό τροχό μαζί με μέρος του ψαλιδιού και της ανάρτησης τα οποία χτύπησαν στη δεξιά πλευρά του κράνους του Σένα, αναγκάζοντας το κεφάλι του να κινηθεί απότομα προς τα πίσω, προκαλώντας του κατάγματα στο κρανίο και τραύματα στον εγκέφαλο. Παράλληλα το μπράτσο της ανάρτησης τρύπησε σαν λεπίδα το κράνος αλλά και το κρανίο του Σένα, ο οποίος υπέστη αιφνίδια διακοπή της αρτηριακής λειτουργίας του.
Το μεγάλο ερώτημα
Πολλά και διάφορα είναι τα σενάρια που έχουν ακουστεί μέχρι σήμερα σχετικά με τις συνθήκες και τις αιτίες του δυστυχήματος. Ωστόσο, το μοναδικό ερώτημα που είναι καταδικασμένο να παραμείνει αναπάντητο -και που επί της ουσίας λίγη σημασία έχει- είναι αν το σπάσιμο της κολώνας τιμονιού προκάλεσε τη θανατηφόρα σύγκρουση ή αν η σύγκρουση προκάλεσε το σπάσιμο της κολώνας τιμονιού. Στις έρευνες που ακολούθησαν εντοπίστηκε ένα θραύσμα από την αεροτομή του μονοθεσίου του Λέτο, το οποίο ο Σένα πάτησε με τον πίσω δεξιά τροχό στην είσοδο της στροφής Tamburello. Το θραύσμα αυτό φαίνεται πως προκάλεσε το κλατάρισμα του ελαστικού στον πίσω δεξιά τροχό, δεν αρκεί όμως το γεγονός αυτό να αιτιολογήσει και την έξοδο του μονοθεσίου του Σένα από την πίστα και τη σφοδρή σύγκρουση που ακολούθησε, διότι αφενός ο πίσω τροχός δεν είναι κατευθυντήριος και αφετέρου ο Σένα ήταν ένας εξαιρετικά έμπειρος οδηγός ώστε ένα τέτοιο συμβάν να του κοστίσει την ολοκληρωτική απώλεια ελέγχου του μονοθεσίου.
Ακόμη πιο ύποπτο είναι το γεγονός πως το βίντεο από την on-board camera του μονοθεσίου που δόθηκε από τη Williams στις αρχές και στη δημοσιότητα, σταματά αδικαιολόγητα αρκετά δέκατα του δευτερολέπτου πριν τη σύγκρουση, ενώ στα τελευταία κλάσματα του δευτερολέπτου του βίντεο το μονοθέσιο δεν φαίνεται να παρουσιάζει κάποια αστάθεια του πίσω μέρους του λόγω κλαταρισμένου ελαστικού, αντιθέτως φαίνεται στην κορυφή της στροφής να συνεχίζει ευθεία προς τις μπαριέρες. Ακριβώς η ίδια εικόνα παρουσιάζεται και στα monitor που βρίσκονται στα pit της ομάδας, όπου ξαφνικά η on-board κάμερα μαυρίζει, ενώ το μονοθέσιο κατευθύνεται εκτός πίστας.
Το τελικό πόρισμα
Το τελικό πόρισμα που εκδόθηκε από το ιταλικό Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο στις 13 Απρίλη του 2007 αναφέρει: “Έχει διαπιστωθεί ότι το ατύχημα προκλήθηκε από την αποτυχία της στήλης διεύθυνσης του τιμονιού η οποία προκλήθηκε από ανεπαρκώς σχεδιασμένες και κακώς εκτελεσθείσες τροποποιήσεις.” Τόσο οι έρευνες όσο και οι ενδεχόμενες ποινικές διώξεις επικεντρώθηκαν στην κολώνα του τιμονιού, η οποία διαπιστώθηκε πως είχε τροποποιηθεί, συγκεκριμένα είχε κοπεί και κολληθεί ξανά. Οι δικαστικοί εμπειρογνώμονες πιθανολογούν πως κατά τη διάρκεια του αγώνα η κολώνα του τιμονιού έσπασε λόγω της στρεπτικής δύναμης που της ασκήθηκε, ακριβώς στο σημείο της συγκόλλησης.
Τραγική ειρωνεία
Τραγική ειρωνεία αποτελεί το γεγονός πως τη συγκεκριμένη τροποποίηση στην κολώνα τιμονιού την είχε απαιτήσει ο ίδιος ο Σένα καθώς δεν του άρεσε η θέση του τιμονιού σε σχέση με τη θέση του καθίσματος της FW16 και είχε ζητήσει να μικρύνει η κολώνα τιμονιού ώστε να δημιουργηθεί περισσότερος χώρος στο κόκπιτ. Μέσα στη γενική δυσαρέσκεια που υπήρχε ήδη από τις αρχές του πρωταθλήματος, λόγω των πολλών τεχνικών προβλημάτων που σχετίζονταν με την ανάρτηση, τόσο ο επικεφαλής μηχανικός, Patrick Head, όσο και ο αρχιμηχανικός της ομάδας, Adrian Newey, ικανοποίησαν το αίτημα του Σένα διαπράττοντας ένα ολέθριο λάθος, καθώς αποφάσισαν να κόψουν την κολώνα του τιμονιού και να την ανασυγκολλήσουν. Ωστόσο, κατόπιν αποδείχθηκε πως το κομμάτι του σωλήνα που χρησιμοποίησαν ήταν κατώτερης ανθεκτικότητας αλλά και μικρότερης διαμέτρου (18mm) σε σχέση με τον αρχικό (20mm) και για να ταιριάξει χρησιμοποιήθηκαν ενισχυτικές πλάκες. Η τροποποίηση πραγματοποιήθηκε με τον ανορθόδοξο αυτό τρόπο καθώς δεν υπήρχε χρόνος για να κατασκευαστεί εξ’ αρχής μια νέα κολώνα τιμονιού.
Δια στόματος Άντριαν Νιούι
Τα λόγια του τότε αρχιμηχανικού της Williams και κορυφαίου μηχανικού και σχεδιαστή της F1, Άντριαν Νίουι, είναι συνταρακτικά: “ Ήμουν ένας από αυτούς που σχεδίασαν το όχημα στο οποίο πέθανε ένας σπουδαίος άνθρωπος. Ξέρω ότι έκανα κάτι λάθος, δεν με ενδιαφέρει αν αυτό το λάθος προκάλεσε το δυστύχημα, αλλά το γεγονός ότι εγώ σχεδίασα κάτι λανθασμένα με βαραίνει και δεν θα έπρεπε να έχω επιτρέψει να χρησιμοποιηθεί στο μονοθέσιο. Θα θεωρώ για πάντα υπεύθυνο τον εαυτό μου για τον θάνατο του Άιρτον. Είμαι υπεύθυνος, αλλά όχι ένοχος. (…) Τα λίγα μαλλιά που είχα, έπεσαν μετά το δυστύχημα. Με άλλαξε πάρα πολύ σαν άνθρωπο αυτό το τραγικό περιστατικό. Ο Πάτρικ Χεντ και εγώ αναρωτηθήκαμε αν πραγματικά επιθυμούμε να συνεχίσουμε αυτή τη δουλειά που κάναμε. Αν θέλαμε να συμμετέχουμε σε ένα άθλημα, όπου άνθρωποι μπορούν να χάσουν τη ζωή τους μέσα σε κάτι που εμείς κατασκευάσαμε. Επίσης, αναρωτηθήκαμε αν το δυστύχημα προκλήθηκε από κάτι που έσπασε ή από λάθος σχεδιασμό. (…) Η αλήθεια είναι πως ποτέ δεν θα μάθουμε τι ακριβώς συνέβη. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως έσπασε η κολώνα του τιμονιού και το μεγάλο ερώτημα είναι αν αυτό συνέβη εξαιτίας του ατυχήματος ή αν αυτό το προκάλεσε. Η κολώνα είχε ρωγμές και αργά ή γρήγορα θα έσπαγε. Επίσης, δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο σχεδιασμός της ήταν μέτριος. Παρόλα αυτά, όλα τα στοιχεία υποδηλώνουν πως το μονοθέσιο δεν βγήκε εκτός πορείας λόγω σπασμένης κολώνας τιμονιού. Το πιθανότερο είναι να υπήρξε “κλατάρισμα” του πίσω δεξιού ελαστικού λόγω θραυσμάτων που βρίσκονταν στην πίστα. Αν έπρεπε να επιλέξω μία αιτία, θα ήταν αυτή.”
Ο θρύλος του Σένα
Ο Άιρτον Σένα παρά τον σύντομο βίο του κατάφερε να χτίσει μία σπουδαία καριέρα στο χώρο του μηχανοκίνητου αθλητισμού, να δημιουργήσει έναν μύθο γύρω από το όνομά του και να κατακτήσει την αθανασία. Η συγκομιδή του στην κορωνίδα των μηχανοκίνητων διοργανώσεων περιλαμβάνει 162 συμμετοχές σε GP, 4 ομάδες, 614 βαθμούς, 3 παγκόσμια πρωταθλήματα, 41 νίκες, 80 podiums, 65 pole positions και 19 ταχύτερους γύρους. Το 2010, ο Σένα ανακηρύχθηκε από τους συναδέλφους του ως ο κορυφαίος οδηγός όλων των εποχών στη Formula-1. Πέραν όμως του πιλότου Σένα, υπάρχει και ο άνθρωπος Σενα, ο αγαπημένος Άιρτον των Βραζιλιάνων και των ανά τον κόσμο φανατικών οπαδών του, που τον λάτρευαν σαν Θεό. Η απώλεια του 34χρονου πιλότου ήταν δυσβάσταχτη για όλους και έλαβε βιβλικές διαστάσεις στην πατρίδα του. Η κυβέρνηση της Βραζιλίας κήρυξε τη χώρα σε τριήμερο εθνικό πένθος, ενώ στην κηδεία του το πλήθος που συγκεντρώθηκε ξεπέρασε τα τρία εκατομμύρια.
Η κληρονομιά του Σένα
Οι συμπατριώτες του τον αγαπούσαν όχι μόνο για τις οδηγικές του ικανότητες και επιδόσεις, αλλά και για το τεράστιο φιλανθρωπικό του έργο. Όντας γόνος εύπορης οικογένειας και έχοντας κερδίσει πολλά χρήματα από το χώρο της F1, ο Σένα αντιλαμβάνονταν την τεράστια ανισότητα και τη φτώχεια που μάστιζε το λαό της Βραζιλίας και επιθυμούσε πάντα να συνδράμει τους συμπατριώτες του. Έτσι είχε προχωρήσει σε δωρεές άνω των 500 εκατομμυρίων δολαρίων με σκοπό την ενίσχυση των απόρων της χώρας του. Παράλληλα ήθελε να δημιουργήσει ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα, που θα στόχευε να καλυτερεύσει το βιοτικό επίπεδο του βραζιλιάνικου λαού και να μορφώσει τα παιδιά της πατρίδας του, της οποίας βασική πληγή ήταν -και δυστυχώς παραμένει- ο αναλφαβητισμός. Το “Ίδρυμα Άιρτον Σένα” τελικά συστάθηκε λίγο μετά τον θάνατό του, από την αδερφή του Βίβιαν, ενώ συνεχίζει τη δράση του ακόμη και σήμερα, όντας μία από τις μεγαλύτερες και πλέον δραστήριες ΜΚΟ της Βραζιλίας. Στα είκοσι χρόνια λειτουργίας του, μέχρι το 2014, είχε προσφέρει ήδη περισσότερα από 350 εκατομμύρια δολάρια για τη μόρφωση των παιδιών, ενώ κάθε χρόνο φροντίζει την εκπαίδευση 2 εκατομμυρίων παιδιών και 60.000 καθηγητών.
Ο Άιρτον Σένα λατρεύτηκε σαν είδωλο παγκοσμίως και ιδιαίτερα στη χώρα του που ήταν περισσότερο λαοφιλής και αγαπητός ακόμη και από τον μάγο της μπάλας, Πελέ. Μετά τον τραγικό χαμό του οι Βραζιλιάνοι ‘αγιοποίησαν’ τον Σένα, τον άνθρωπο που ενώ ήταν πλούσιος, κατέβηκε στο επίπεδο του φτωχού λαού, έσκυψε πάνω του και θέλησε να τον βοηθήσει, κάτι που δεν έκανε το κράτος και το σύστημα, όπως χαρακτηριστικά είχε δηλώσει ο ίδιος ο Σένα. Ακόμη και τώρα σε όποιο μέρος του πλανήτη υπάρχει Βραζιλιάνος και καθολική εκκλησία τελείται μνημόσυνο για τον «άγιο» Αϊρτον Σένα!
