Η προϊστορία, τα παραμύθια και η τέχνη, ειδικά η έβδομη, σφύζουν από αναφορές και παρουσίες γιγάντιων πλασμάτων που λόγω όγκου και δύναμης παραμένουν ανίκητα. Ωστόσο και η σύγχρονη Ιστορία παραμένει εξίσου ανταγωνιστική στον τομέα αυτό, με μερικά από τα μεγαλύτερα ζώα που έχουν εμφανιστεί ποτέ στον πλανήτη Γη να… κυκλοφορούν ακόμη «ανάμεσά μας».
Η μελέτη της εξέλιξης του μεγέθους ενός ζώντος οργανισμού σε βάθος χρόνου αποτελεί μια επιστήμη από μόνη της. Τα «τέρατα» που όλοι γνωρίσαμε μέσα από εικόνες, ιστορίες και μουσεία, μεγάλωναν διαρκώς στο πέρασμα των εκατομμυρίων ετών της ιστορίας της Γης. Ο λόγος είναι κυρίως ο προφανής και έχει να κάνει με την επικράτηση και τη βιωσιμότητα του είδους. Μέχρι ενός σημείου όμως και αυτό το σημείο ήταν κάθε φορά στην ιστορία η «αρχή του τέλους» του εκάστοτε θηριώδους, πλέον, όντος.
Μια επισκόπηση στο σήμερα θα δείξει ότι στις μέρες μας, ανάμεσα στα ζώα της ξηράς, της θάλασσας και του αέρα, «κυκλοφορεί» το μεγαλύτερο ζώο που υπήρξε ποτέ από αρχής της ζωής στον πλανήτη, μερικά εκατομμύρια χρόνια πριν… Ο λόγος είναι για την αρκετά γνωστή σε όλους γαλάζια φάλαινα. Οι διαστάσεις της ξεπερνούν οτιδήποτε άλλο έχει υπάρξει, ακόμη και εκείνες του Παταγοτιτάν, Τιτάνα της Παταγονίας, που ήταν ο μεγαλύτερος δεινόσαυρος που αλώνισε ποτέ στη Γη.
Ο Παταγοτιτάν έφτανε τα 37 μέτρα μήκος, από το κεφάλι που ορθωνόταν στα 15 μέτρα μέχρι την άκρη της ουράς του, και ζύγιζε περί τους 70 τόνους. Όλα αυτά 66 εκατομμύρια χρόνια πριν, μια εποχή που η επιστημονική κοινότητα με λιγοστά στοιχεία χρειάζεται να επιστρατεύσει περίσσεια φαντασία για να την οριοθετήσει.
Σήμερα, η γαλάζια φάλαινα, την οποία μπορείς να συναντήσεις σε πολλούς ωκεανούς, Ατλαντικό, Ειρηνικό και Ινδικό, έχει το τριπλάσιο βάρος από τον τιτάνα των δεινοσαύρων, καθώς φτάνει τους 200 τόνους! Σε μήκος υπολείπεται κατά τι, καθώς η μεγαλύτερη που έχει παρατηρηθεί και θανατωθεί έφτανε τα 33 μέτρα. Ωστόσο η επιστήμη της υδροδυναμικής υποστηρίζει ότι για λόγους βιωσιμότητας, το κήτος δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 33 μέτρα λόγω των μεταβολικών και ενεργειακών περιορισμών. Σήμερα έχουν καταμετρηθεί 88 γαλάζιες φάλαινες με μήκος περισσότερο από 30 μέτρα.
Οι συνήθεις διαστάσεις είναι 22 μέτρα για τα αρσενικά και 24 για τα θηλυκά, με ανάλογες διαφορές στο βάρος. Τα αρσενικά του νοτίου ημισφαιρίου, όπου και κυκλοφορούν οι μεγαλύτερες γαλάζιες φάλαινες, ζυγίζουν περί τους 112 τόνους, με τα θηλυκά να έχουν μέσο όρο βάρους τους 130 τόνους. Τα νούμερα συνεχίζουν να εντυπωσιάζουν με τις επιμέρους καταγραφές. Η καρδιά μιας γαλάζιας φάλαινας ζυγίζει περί τα 200 κιλά, η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί ή υπολογιστεί σε οποιοδήποτε έμβιο ον στην Ιστορία, η οποία καλείται να ωθήσει τους 10 τόνους αίματος που κυκλοφορούν στο σώμα της.
Διατροφικά οι «Blue Whales» καλύπτονται από καρκινοειδή, ευφυσία, μικρές γαρίδες δηλαδή, και το κριλ (κάτι ανάλογο κι αυτό), καταναλώνοντας περίπου 1,5 τόνους από αυτά καθημερινά, τα οποία λαμβάνουν με γενναίες μπουκιές. Κάθε «μπουκιά» εγκλωβίζει 200 τόνους νερό, με αναστροφή της γλώσσας τα προωθεί προς το στομάχι, ενώ ταυτόχρονα κάνει συνήθως μια περιστροφή 180ο με το σώμα της, ώστε να αξιοποιηθεί και η βαρύτητα στη διαδικασία αυτή. Κάθε τέτοια «μπουκιά» μπορεί να της αποφέρει έως και 500.000 θερμίδες, αν και αυτό είναι σπάνιο – θα πρέπει να πετύχει μεγάλη πυκνότητα από τα καρκινοειδή. Συνήθως μια κατάποση αποδίδει περί τις 50-100.000 θερμίδες…
Εδώ υπάρχει ένα ακόμη ακραίο νούμερο, ρεκόρ για τα δεδομένα του πλανήτη. Θα αναρωτηθείτε πόσα από αυτά τα καρκινοειδή κριλ, μικρές γαρίδες, υπάρχουν ώστε να ταΐζουν τόσες φάλαινες. Και όχι μόνο αυτές, καθώς τα καταναλώνει πλήθος άλλων υδρόβιων ζώων, όπως φώκιες, πιγκουίνοι, καλαμάρια και ψάρια. Μόνο ένα είδος από αυτά, το κριλ της Ανταρκτικής, εκτιμάται ότι κολυμπά στους ωκεανούς του νότιου ημισφαιρίου, συγκεντρώνοντας μια συνολική βιομάζα 380 εκατομμυρίων τόνων. Δηλαδή αν τα μαζέψεις όλα και τα ζυγίσεις, έχεις αυτό το ασύλληπτο νούμερο. Τα μισά περίπου καταναλώνονται ως τροφή για τα υδρόβια ζώα.
Στο μόνο ίσως που δεν διεκδικεί ρεκόρ η γαλάζια φάλαινα είναι στην τελική της ταχύτητα. Αν βρίσκεται σε καταδίωξη, όπου μάλλον κυνηγά κάτι (γιατί ποιος να την κυνηγήσει;), μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα έως 48 χιλιόμετρα την ώρα. Η ταχύτητα πλεύσης της είναι γύρω στα 3 χιλιόμετρα την ώρα και η απόσταση που διανύει είναι μόλις 33 χιλιόμετρα κάθε ημέρα, κατά μέσο όρο. Από αυτά, λίγα είναι στην επιφάνεια, καθώς αλιεύει την τροφή της και προτιμά να κολυμπά σε βάθη από 50-150 μέτρα. Εκτός από τις στιγμές που βγαίνει στην επιφάνεια για να πάρει ανάσα.
Το μεγαλύτερο βάθος που έχει παρατηρηθεί γαλάζια φάλαινα είναι 315 μέτρα, χωρίς να είναι γνωστό αν αυτό είναι κάποιο όριο. Αντίθετα, γνωστό είναι το όριο χρόνου που μπορεί να μείνει κάτω από το νερό κι αυτό είναι θεωρητικό και εκτιμήθηκε στα 31,2 λεπτά. Παρ’ όλα αυτά, η μεγαλύτερη διάρκεια που έχει παρατηρηθεί είναι τα 15,2 λεπτά.
Μια θηλυκή γαλάζια φάλαινα είναι ώριμη να κάνει απογόνους όταν φτάσει στην ηλικία των 10 ετών και μέσο μήκος τα 23,5 μέτρα. Το ζευγάρωμα γίνεται συνήθως κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όπου το αρσενικό ακολουθεί συνήθως το θηλυκό, αποκρούοντας κάθε τόσο εισβολείς και επίδοξους «γαμπρούς». Η κύηση διαρκεί 10-11 μήνες και το μωρό έχει επίσης τις μεγαλύτερες διαστάσεις νεογέννητου στο ζωικό βασίλειο. Κατά τη γέννα έχει ήδη επτά μέτρα μήκος και ζυγίζει περίπου τρεις τόνους! Για οκτώ μήνες τρέφεται από τη μητέρα του, που παράγει καθημερινά 220 κιλά γάλα για να το θρέψει.
Εχθρούς δεν έχει στο ζωικό βασίλειο – και πώς να έχει άλλωστε. Ωστόσο η φάλαινα δολοφόνος, πιο γνωστή ως όρκα, δεν διστάζει να τα βάλει με τη δεκαπλάσια σε μέγεθος, αλλά αργή, γαλάζια φάλαινα, καταφέρνοντας ισχυρά χτυπήματα. Θάνατος δεν είναι γνωστός, αλλά το 41% των γαλάζιων φαλαινών που έχουν παρατηρηθεί έχουν τραύματα από αντίστοιχους καυγάδες.
Ο μεγάλος εχθρός της είναι φυσικά ο άνθρωπος, που μόνο το 1931 κατάφερε να θανατώσει 29.000 φάλαινες. Το 1966 θεωρήθηκε προστατευόμενο είδος, η πειρατική αλίευση συνεχίστηκε μέχρι το 1973 και το τελευταίο θύμα καταγράφηκε το 1978. Ο πληθυσμός σήμερα εκτιμάται σε 5.000 έως 12.000 άτομα, όταν στις αρχές του 20ού αιώνα ήταν περίπου 300.000…
Ένα υπέροχο θηλαστικό της θάλασσας, η γαλάζια φάλαινα κάθε άλλο παρά επιθετική είναι ή απειλή για τον άνθρωπο. Κολυμπάει διαρκώς και ειρηνικά στους ωκεανούς του πλανήτη διατηρώντας τον κύκλο ζωής της σαν είδος, που κρατά εδώ και 1,5 εκατομμύρια χρόνια…
