Κι όμως ένα από τα πιο επικίνδυνα και ακραία extreme sport του χειμώνα, είναι οι φτυαροδρομίες ή το Shovel Racing. Πολύ απλό σε σύλληψη, προσιτό οικονομικά και χωρίς τεχνικές δυσκολίες, το Shovel Racing έχει μία από τις πιο αλλόκοτες ιστορίες στον χώρο των απανταχού της Γης extreme δραστηριοτήτων.
Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, το Shovel Racing είναι ένα άθλημα που ευδοκιμεί σε μερικές πολιτείες των ΗΠΑ. Δεν είναι τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από αθλητές που συναγωνίζονται κόντρα στο χρόνο γλιστρώντας σε μια χιονισμένη πλαγιά του βουνού.
Έχουμε δει δεκάδες χειμερινά sport και παραλλαγές τους, όπου οι αθλητές χρησιμοποιούν κάθε μέσο που μπορεί να κινηθεί στο χιόνι. Είτε να γλιστρήσουν λόγω της κατηφορικής διαδρομής σε πέδιλα μονά ή διπλά, κοντά ή μακριά, έλκηθρα κάθε μεγέθους και χωρητικότητας ανθρώπων, ακόμη και σανίδες, είτε να κινηθούν χρησιμοποιώντας ειδικά πέδιλα ή ερπύστριες σε μηχανοκίνητα ή ανεμοκίνητα οχήματα, με φτερά, πανιά, ιστούς ή γκάζι ή απλά με ανθρώπινη προσπάθεια. Η φαντασία και η ευρηματικότητα δείχνουν διαχρονικά ανεξάντλητες… Όμως, αυτό που συνέβη το 1970 σε ένα χιονοδρομικό στα Βραχώδη Όρη του Νέου Μεξικό, ξεπερνάει κάθε όριο λογικής.
Ο κόσμος που εργαζόταν σε ένα χιονοδρομικό κέντρο, οι υπάλληλοι που ξεχιόνιζαν, καθάριζαν τους διαδρόμους στις εισόδους και εξόδους των κτηρίων, των λιφτ, των πινακίδων και κάθε γωνιάς όπου είχε συσσωρευτεί χιόνι το βράδυ, μετακινούνταν γλιστρώντας πάνω στο φτυάρι τους. Κάθονταν επάνω του και εν είδει ατομικού ελκήθρου τα χρησιμοποίησαν για να κυλήσουν στην πλαγιά μέχρι το επόμενο σημείο που χρειαζόταν την παρέμβασή τους. Αρχικά δύο παραβγήκαν ποιος θα φτάσει πρώτος στον προορισμό του και αυτό ήταν, το φιτίλι είχε ανάψει, οδεύοντας προς άγνωστης ποσότητας εκρηκτική ύλη…
Η παλαβομάρα μεταδόθηκε από χιονοδρομικό σε χιονοδρομικό αποκτώντας – πέρα από αυτόνομη υπόσταση ως δραστηριότητα – ένα εξαιρετικά φανατικό κοινό. Γιατί; Γιατί προσφέρει έναν σπάνιο συνδυασμό ευκολίας στη χρήση από τον καθένα, ακόμη και τους μη μυημένους, και ταυτόχρονα εμπεριέχει έναν από τους μεγαλύτερους βαθμούς επικινδυνότητας από οποιοδήποτε άλλο χειμερινό σπορ.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Σκεφτείτε ένα όχημα το οποίο δεν έχει τιμόνι, δεν έχει φρένα, επιταχύνει διαρκώς, μπορεί να ξεπεράσει τα 100 χ.α.ω. κι εσείς κάθεστε επάνω σε αυτό, μερικά μόλις χιλιοστά πάνω από το έδαφος! Πώς σας φαίνεται τώρα;
Το sport έφτασε στο απόγειο της δημοτικότητάς του το 1997, όταν εντάχθηκε για πρώτη φορά στη μεγαλύτερη γιορτή των χειμερινών Adrenaline Junkies του κόσμου, τα «Winter X Games».
Ωστόσο ο σοβαρός τραυματισμός ενός αθλητή κατά την πρώτη αυτή χρονιά εμφάνισης του είδους σε επίσημη διεθνή διοργάνωση, οδήγησε στη διαγραφή του από τις λίστες των αθλημάτων που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα. Έκτοτε η μεγαλύτερη γιορτή του Shovel Racing πραγματοποιείται στη γενέτειρά του, το χιονοδρομικό Angel Fire στο Νέο Μεξικό των ΗΠΑ και μετρά ήδη 39 διοργανώσεις!
Το 2005 πέρασε ακόμη κι εκεί την κρίση του και απαγορεύτηκε για λόγους ασφαλείας ύστερα από ατυχήματα. Η λύση βρέθηκε στην οριοθέτηση και τους κανόνες. Οπότε απαγορεύτηκαν στους αγώνες τα τροποποιημένα φτυάρια με βελτιώσεις, επιπλέον έρμα, ακριβά υλικά και σχήματα που εξυπηρετούσαν την ολίσθηση κι όχι το «φτυάρισμα» και οδηγούσαν σε τρομακτικές ταχύτητες, όπου τα ενδεχόμενα ατυχήματα έφερναν και ανάλογους τραυματισμούς.
Έτσι ξεκίνησε και πάλι η «Γιορτή των Φτυαριών», όμως με τη χρήση – αυστηρά – φτυαριών κανονικών για φτυάρισμα και όχι τροποποιημένων «αγωνιστικών». Το μόνο που επιτρέπεται είναι η διακόσμηση των φτυαριών ώστε να δοθεί χρώμα και να πάρει περισσότερο τον χαρακτήρα γιορτής παρά ανταγωνισμού αγωνιστικού χαρακτήρα. Το ηλικιακό φάσμα που απευθύνεται είναι ευρύτατο και περιλαμβάνει από παιδιά που πρωτογλιστράνε στο χιόνι μέχρι βετεράνους του σκι και των extreme sports, στις ανάλογες κατηγορίες. Ωστόσο, παρά τον εορταστικό χαρακτήρα που έχει πάρει για να τραβήξει τους θιασώτες του είδους, παραμένει μια δραστηριότητα κόντρα στον χρόνο, με διοργανωτές, κριτές, ρεκόρ, κανόνες και απονομές.
Η τεχνική είναι απλή. Οι riders κάθονται πάνω στο φτυάρι με τη λαβή εμπρός τους και γέρνουν προς τα πίσω με τα πόδια να εκτείνονται εμπρός. Τα χέρια και οι αγκώνες δίνουν όση κατευθυντικότητα μπορούν και ο στόχος είναι να διανυθεί η απόσταση μέχρι τον τερματισμό στον ελάχιστο δυνατό χρόνο. Οι τελικές ταχύτητες που σημειώνονται ξεπερνούν τα 100 χ.α.ω., με το ρεκόρ που έχει καταγραφεί να αναφέρει 112 χ.α.ω. Με τον οδηγό στη μικρότερη απόσταση από τη γη σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο sport της στεριάς…
Οι κανόνες
Η μετασκευή των φτυαριών έχει απαγορευτεί και πλέον επιτρέπεται μόνο το κέρωμα της κάτω επιφάνειας για να μειωθεί η τριβή και να αυξηθεί η ταχύτητα κατάβασης των 300 μέτρων υψομετρικής διαφοράς. Οι τυπικοί κανόνες της διοργάνωσης δίνουν και την αίσθηση της ισορροπίας μεταξύ σοβαρότητας, κωμικού στοιχείου, διασκέδασης και συναγωνισμού.
Χρόνοι: Η διάρκεια της διαδρομής, από την εκκίνηση μέχρι τον τερματισμό με χρονόμετρα ακριβείας χιλιοστού του δευτερολέπτου!
Νικητής: Μετρούν οι δύο ταχύτερες καταβάσεις κάθε αθλητή οι οποίες αθροίζονται. Όποιος έχει το μικρότερο άθροισμα, είναι ο νικητής. Οι κανόνες είναι:
#1. Τα φτυάρια πρέπει να είναι αλουμινένια, όχι πλαστικά. Δεν επιτρέπονται οι μετατροπές στην επιφάνεια πέρα από το κέρωμα στην επιφάνεια τριβής. Η λαβή μπορεί να επενδυθεί με ταινία για να αυξήσει την τριβή και να βελτιώσει το κράτημα από τον rider. Επιτρέπεται η βαφή της επάνω επιφάνειας, χωρίς να προστεθούν όμως υλικά βελτίωσης της τριβής στο «κάθισμα».
#2. Το σπρώξιμο στην εκκίνηση απαγορεύεται, καθώς μόνο η βαρύτητα πρέπει να δώσει ακόμη και την αρχική ώθηση. Ο αθλητής που θα δώσει ώθηση στην εκκίνηση, την πρώτη φορά θα δεχτεί παρατήρηση, τη δεύτερη φορά θα δεχτεί αποκλεισμό.
#3. Αν ο αθλητής δεν είναι σε επαφή με το φτυάρι του κατά τη στιγμή που περνά τη γραμμή του τερματισμού θεωρείται ότι δεν τερμάτισε, ακυρώνεται και λαμβάνει το γνωστό DNF (did not finish) στη λίστα των αποτελεσμάτων. Αν ο αθλητής χάσει τελείως επαφή με το φτυάρι του και τερματίσουν χώρια, και πάλι παίρνει ένα DNF για αυτή τη διαδρομή και είναι υποχρεωμένος να βγει αμέσως από τη διαδρομή κάθετα, ελευθερώνοντας τον διάδρομο.
#4. Ενστάσεις γίνονται δεκτές μόνο από τον ίδιο τον αθλητή και μόνο αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδρομής του πριν απομακρυνθεί από την περιοχή του τερματισμού. Ενστάσεις γίνονται μόνο για τον πίνακα των αποτελεσμάτων και συνοδεύονται από το σχετικό παράβολο. Το παράβολο επιστρέφεται αν ο αθλητής δικαιωθεί, διαφορετικά πάει …υπέρ πίστεως.
Κάθε χρόνο περισσότερα από 100 άτομα επιστρέφουν στο χειμερινό θέρετρο Angel Fire Resort για την ετήσια διοργάνωση που έχει πάρει και τον χαρακτήρα Παγκοσμίου Πρωταθλήματος, χρίζοντας εαυτήν με τον ανάλογο τίτλο. Εξελιγμένες αεροδυναμικές στολές, καλογυαλισμένα φτυάρια και μπόλικο κέφι πλαισιώνουν ένα από τα πιο τρελά σπορ που έχει αποκτήσει τη δική του υπόσταση και είναι ένα από τα λίγα που δεν έχουν περάσει τον Ατλαντικό.
Μήπως είναι μια καλή ιδέα για τα χιονοδρομικά μας;
