Γνωρίζουμε μέσα από εντυπωσιακές φωτογραφίες την ιδιαίτερη αυτή κάστα των ανθρώπων που κινούνται πέρα από τα όρια, γράφουν ρεκόρ, δοκιμάζουν, αναζητούν στην κόψη του ξυραφιού και διασκεδάζουν μέσα από τα extreme sports.
Πόσο όμως θα ήταν γνωστά όλα αυτά αν δεν υπήρχαν οι άνθρωποι που τραβούν αυτές τις φωτογραφίες; Άνθρωποι που βρέθηκαν στο ίδιο περιβάλλον, εκτέθηκαν στις ίδιες αντίξοες συνθήκες και, επιπλέον, είχαν και το καθήκον να απαθανατίσουν τη στιγμή. Πόσο extreme είναι οι άνθρωποι πίσω από τις κάμερες; Όλοι εκείνοι που – στην ουσία – χαρίζουν την αιωνιότητα σε όλα αυτά και δημιουργούν ρίγη σε όσους βλέπουν τις σκηνές;
Η απάντηση είναι απλή. Οι φωτογράφοι των extreme είναι όσο extreme είναι και οι πρωταγωνιστές. Κατά κανόνα ανήκουν στο ίδιο σινάφι και, απλώς, κάποια στιγμή έκαναν την επιλογή να αποκτήσουν και την ιδιότητα αυτή.Αν προσπαθήσουμε να φανταστούμε τη θέση του φωτογράφου σε κάθε σκηνή, θα διαπιστώσουμε ότι τελικά και οι ίδιοι διαθέτουν την ίδια τρέλα, δεξιότητες και ψυχοσύνθεση με εκείνους που πρωταγωνιστούν στις σκηνές.
Βλέπουμε κάποιον κρεμασμένο σε μια παγωμένη πλαγιά, εκατοντάδες μέτρα από το έδαφος, να στηρίζεται οριακά στα καρφιά του και να μοιράζει ανατριχίλα ενώ ο ήλιος δημιουργεί εκτυφλωτικές αντανακλάσεις στο φόντο. Σκεφτείτε ότι και ο φωτογράφος σκαρφάλωσε την ίδια πλαγιά, στις ίδιες συνθήκες και, μάλιστα, τη στιγμή του κλικ απασχολεί τα χέρια του, άρα δεν τα χρησιμοποιεί για τη δική του αναρρίχηση. Ακόμη κι αν είναι ασφαλισμένος ή κρέμεται στον αέρα, τίποτε δεν κάνει τον δικό του άθλο μικρότερο ή λιγότερο σημαντικό.
Παρακολουθούμε εντυπωσιακές λήψεις από ανθρώπους σε ελεύθερη πτώση, σχηματισμούς ομάδων (formation) που πέφτουν πάνω από το νερό ή την έρημο και αριθμούν δεκάδες ή και εκατοντάδες. Κάποιος ήταν εκεί μαζί τους, βγήκε από το ίδιο αεροπλάνο και, με περισσή δεξιότητα, πήρε τη θέση του στον αέρα ώστε να δημιουργήσει και το φόντο που θα αναδείξει το θέμα του. Εξίσου δεξιοτέχνης και έμπειρος, ένας φωτογράφος ελεύθερης πτώσης θα πρέπει να έχει και την ανάλογη πιστοποίηση που θα αποδεικνύει την εμπειρία του πριν ξεκινήσει αυτή τη «δουλειά».
Ωστόσο, όσο κι αν αυτό δείχνει παράδοξο, η ελεύθερη πτώση έχει τους περισσότερους φωτογράφους από κάθε άλλο extreme sport. Ο λόγος είναι ότι πολλοί έμπειροι skydivers, προκειμένου να απολαμβάνουν το αγαπημένο τους hobby, εξοπλίζονται με τα απαραίτητα (κάμερες, video) ώστε να κάνουν δωρεάν τις πτώσεις τους και – γιατί όχι; – να κερδίζουν και χρήματα.
Με ποιον τρόπο; Κάθε ερασιτέχνης που ξεκινά να κάνει τις πρώτες του ρίψεις ή κάνει ένα tandem, θέλει να έχει το σχετικό ενθύμιο, φωτογραφίες και video. Άρα κάποιος πρέπει να κάνει αυτήν τη δουλειά. Έτσι πληρώνουν το κόστος του άλματος ενός έμπειρου, που χρειάζεται να «γράψει άλματα» ώστε να ανέβει βαθμίδα στο πτυχίο του.
Ωστόσο η δουλειά του φωτογράφου ελεύθερης πτώσης απαιτεί μία επιπλέον δεξιότητα, που ξεχωρίζει τους επαγγελματίες από τους ερασιτέχνες. Ένας επαγγελματίας βγαίνει πρώτος από την καμπίνα του αεροσκάφους και, για μερικά δευτερόλεπτα, μένει κρεμασμένος έξω από αυτό, ώστε να τραβήξει τη στιγμή της εξόδου των υπολοίπων. Οι ερασιτέχνες, απλώς βγαίνουν από το αεροσκάφος ταυτόχρονα με τους πελάτες τους…
Όπως ο αέρας και η γη έτσι και το νερό έχει τους δικούς του αφανείς ήρωες. Σε όλες αυτές τις σκηνές με καρχαρίες που επιδεικνύουν τα σαγόνια τους και, ενίοτε, τον φάρυγγά τους, κάποιος χρειάστηκε να είναι κοντά τους για να κάνει το κλικ. Είναι προφανές ότι οι φωτογράφοι βρίσκονται μέσα σε ειδικά κελιά, όμως αφενός δεν συμβαίνει πάντα, αλλά ακόμη κι έτσι δεν θα έλεγες ότι είναι μια δουλειά που την κάνει ο καθένας.
Μαθαίνουμε για κάποιο νέο ρεκόρ στην ελεύθερη κατάδυση, όπου ο αθλητής, κρατώντας ένα σχοινί, κατεβαίνει δεκάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, μέχρι να φτάσει στο βάθος όπου θα βρίσκεται το μαγικό χαρτάκι με το ρεκόρ. Κι εκεί, στο ίδιο αφιλόξενο βάθος υπάρχει ήδη κάποιος άλλος, ένας έμπειρος δύτης που τραβάει τη σχετική φωτογραφία. Φθάνει ο αθλητής στο βάθος και φεύγει πάλι στην επιφάνεια. Όμως ο φωτογράφος θα χρειαστεί ίσως και μια ώρα για να επιστρέψει, καθώς θα πρέπει να κάνει τις απαραίτητες στάσεις για τις αποσυμπιέσεις στη διαδρομή.
Εικόνες από την άγρια φύση, αποτελούν κι αυτές έργο της ίδιας κάστας των μη συμβατικών φωτογράφων, που ρισκάρουν ακόμη και τη ζωή τους. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που έχουν καταλήξει μεζεδάκια ή απλώς έχουν θανατωθεί από τα άγρια ζώα που θέλησαν να φωτογραφήσουν. Πάντως, είτε πρόκειται για ιπποπόταμους και ελέφαντες σε κάποια ζούγκλα, είτε για πολικές αρκούδες στον αρκτικό κύκλο, το ρίσκο να πλησιάζει κανείς ένα ζώο που θέλει την ησυχία του και αισθάνεται απειλή είναι πολύ μεγαλύτερο από το να πηδάει ο φωτογράφος από ένα αεροπλάνο.
Κάτι ανάλογο ισχύει και με τους πολεμικούς ανταποκριτές, που στον παρονομαστή της ιδιοσυγκρασίας τους έχουν τα ίδια στοιχεία με όλο το «είδος» των extreme φωτογράφων. Σε μια σκηνή από εμπόλεμη ζώνη οι σφαίρες εξοστρακίζονται κιόλας, φθάνοντας σε σημεία που μπορεί να θεωρούνται προστατευμένα. Σε ενδεχόμενο βομβαρδισμό κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει αν η επόμενη δεν πέσει στο δικό του κεφάλι… Όσο για τους φωτορεπόρτερ που σπεύδουν σε σημεία με πυρηνικές καταστροφές, τα κίνητρα για τη σχετική έρευνα θα πρέπει να ξεπερνούν τον κίνδυνο από την έκθεση στη ραδιενέργεια.
Ο στόχος πάντως δεν είναι να αποκωδικοποιήσουμε τον τρόπο σκέψης όσων μας χαρίζουν, συχνά με κίνδυνο της ζωής τους, τις εκπληκτικές τους λήψεις. Απλώς να αναγνωρίσουμε το έργο τους και, στο εξής, μαζί με κάθε extreme φωτογραφία που απολαμβάνουμε, να αναλογιζόμαστε και τη θέση που βρισκόταν εκείνη τη στιγμή ο άνθρωπος που την τράβηξε…
