Μια μοτοσυκλέτα που γλιστρά με το πλάι αποτελεί θέμα που κυνηγά ο φωτογραφικός φακός και τραβά το μάτι όσο λίγες εικόνες με αντικείμενο την οδήγηση. Το Flat Track είναι ένα είδος αγώνων μοτοσυκλέτας που διεξάγεται σε κλειστές κυκλικές πίστες, αλλά τα τελευταία χρόνια αποτελεί και μια δραστηριότητα που απευθύνεται σε όποιον οδηγεί δίτροχο και αναζητά νέες συγκινήσεις.
Οι εταιρείες όλο και πιο συχνά εμφανίζουν μοντέλα που έχουν «κάτι» από Flat Track, ενώ οι σχετικές μεταποιήσεις σε μοντέλα παραγωγής δίνουν και παίρνουν. Η ιδιαίτερη μορφή, κάποια χαρακτηριστικά των ειδικών μοτοσυκλετών για το είδος, ή απλώς η βασική προσαρμογή ενός μοντέλου της καθημερινότητας ώστε να μπορεί να κινηθεί σε μια πίστα, τραβούν το ενδιαφέρον όλο και περισσότερο.
Τα είδη
Τα είδη του Flat Track ξεχωρίζουν από το είδος της πίστας στην οποία διεξάγονται, όπου ανάλογες είναι και οι μοτοσυκλέτες που συμμετέχουν. Κοινό χαρακτηριστικό σε κάθε περίπτωση είναι η αριστερόστροφη πορεία, εξ ου και το σλογκαν τον Flat Track: «Go Fast – Turn Left»!
Speedway – Διεξάγεται σε πίστα όπου η επιφάνεια είναι χώμα, η σύνθεση του οποίου προσφέρει δύο βασικά χαρακτηριστικά: σταθερό έδαφος και μειωμένη πρόσφυση. Μείγματα από χώμα, άργιλο, γρανίτη, σχιστόλιθο, τρίμμα από τούβλα, πριονίδι, άμμο και ό,τι άλλο εξυπηρετεί τις προδιαγραφές, συναντώνται στις πίστες Flat Track ανά τον κόσμο, χωρίς να υπάρχει κάποια που να θεωρείται ιδανική. Όλες ωστόσο προσφέρουν τη μειωμένη πρόσφυση όπου θα μπορέσει να γλιστρήσει η μοτοσυκλέτα και να διαγράψει την τροχιά της γλιστρώντας στους τροχούς και το πόδι του οδηγού.
Long track – Το μείγμα είναι το ίδιο, με την ποσόστωση της άμμου να είναι συνήθως μεγαλύτερη, ώστε να εξασφαλίζει το γλίστρημα αλλά και επιφάνεια με κάποιο πάχος για «αγκάλιασμα» των τροχών. Οι ταχύτητες είναι μεγαλύτερες, απλώς γιατί και οι διαστάσεις της πίστας είναι μεγαλύτερες.
Grass track – Η επιφάνεια είναι ανθεκτικό σφικτό γρασίδι με όσο γίνεται λιγότερες ανωμαλίες.
Ice Racing – Η πίστα είναι ουσιαστικά ένα παγοδρόμιο με ελάχιστο πάχος του πάγου στα 10 εκατοστά, ώστε να βυθίζονται τα καρφιά που φορούν οι μοτοσυκλέτες στους τροχούς τους.
Από τα παραπάνω, πιο διαδεδομένες είναι οι χωμάτινες πίστες, καθώς είναι πιο απλές στην κατασκευή και τη συντήρησή τους. Αγωνιστικά, το Speedway χρησιμοποιεί οβάλ πίστες μήκους από 260 ως 425 μέτρα, όπου οι αγωνιζόμενοι κινούνται πλαγιολισθαίνοντας διαρκώς στις στροφές ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να αποθέσουν τη δύναμη του κινητήρα στο έδαφος για να κινηθούν και πιο γρήγορα.
Σύμφωνα με την πρακτική αλλά και τους κανονισμούς της FIM οι μοτοσυκλέτες είναι τετράχρονες, μονοκύλινδρες και απαγορεύεται να έχουν φρένα, γεγονός που ανεβάζει ακόμη περισσότερο την αδρεναλίνη. Η επιβράδυνση έρχεται από την τριβή της μοτοσυκλέτας που, ενόσω πλαγιολισθαίνει, «σκάβει» τον δρόμο και μειώνει έτσι την ταχύτητά της.
Στους αγώνες Speedway το καύσιμο επιβάλλεται να είναι μεθανόλη, ενώ οι μοτοσυκλέτες έχουν μία μόνο σχέση στο κιβώτιο μετάδοσης και συνολικό βάρος πάνω από 78 κιλά. Η διάρκεια των αγώνων 4 έως 6 γύροι και συμμετέχουν 4 έως 6 οδηγοί, ανάλογα με τις διαστάσεις της εκάστοτε πίστας (μήκος και πλάτος).
Το είδος ξεκίνησε στη Νέα Νότια Ουαλία των ΗΠΑ το 1920 και πλέον διεξάγονται εθνικά πρωταθλήματα σε αρκετές χώρες, ενώ υπάρχει και ο θεσμός του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Οι αγώνες Flat Track ή αλλιώς Dirt Track μοιάζουν αρκετά με εκείνους του Speedway, ωστόσο δεν υπάρχει σύγχυση γιατί οι μοτοσυκλέτες είναι πολύ διαφορετικές. Μπορούν να έχουν κινητήρα δίχρονο ή τετράχρονο, χωρίς περιορισμό στους κυλίνδρους. Διαθέτουν αναρτήσεις και επιτρέπεται να έχουν πίσω μόνο φρένο. Και είναι το φρένο που κάνει διακριτά τα δύο είδη, καθώς η χρήση του πίσω φρένου αλλάζει και την τεχνική της οδήγησης. Οι περισσότερες μοτοσυκλέτες είναι τετράχρονες καθώς το ομαλό φρένο του κινητήρα βοηθά στο πλασάρισμα, ενώ το μήκος της πίστας μπορεί να είναι και μεγαλύτερο, φτάνοντας τα 1.600 μέτρα.
Το είδος αποτελεί εξαιρετική εξάσκηση και για την οδήγηση στο δρόμο, γεγονός που έχει καταγράψει και η ιστορία των αγώνων ταχύτητας, τα Grand Prix και το MotoGP. Οι περισσότεροι από τους Αμερικανούς κυρίως οδηγούς των αγώνων ταχύτητας έχουν διαγράψει πορεία στο Flat Track. Επίσης, πολλοί και από τους εν ενεργεία πρωταγωνιστές του MotoGP εντάσσουν στο προπονητικό τους πρόγραμμα και οδήγηση Flat Track για τον έλεγχο της πλαγιολίσθησης.
Στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια μια έντονη κινητικότητα γύρω από το Flat Track, με τις πρώτες πίστες του είδους να διατίθενται για οδήγηση. Διοργανώσεις και εκπαιδευτικές ημερίδες φέρνουν το κοινό όλο και πιο κοντά στο Flat Track, ενώ για πρώτη φορά στην Ελλάδα στήθηκε χωμάτινη κυκλική πίστα Flat Track στην ετήσια έκθεση μοτοσυκλέτας (Ελληνικό, Απρίλιος 2018). Απλοί επισκέπτες μέσα σε μισή ώρα κατάφεραν να πλαγιολισθαίνουν, ακόμη κι αν δεν είχαν οδηγήσει ποτέ τους στο χώμα.
Το είδος ανάγεται σε sport και προσφέρει έναν σπάνιο συνδυασμό απόλαυσης αλλά και βελτίωσης των οδηγικών ικανοτήτων, πολύτιμης όταν υπάρξει γλίστρημα της μοτοσυκλέτας στην καθημερινότητα από κακή ποιότητα της ασφάλτου. Ξεκινώντας με τα σωστά βήματα, κάθε οδηγός μοτοσυκλέτας μπορεί να μυηθεί στα μυστικά της πλαγιολίσθησης και, στη συνέχεια, να απολαμβάνει το σπορ πηγαίνοντας στις ανάλογες πίστες.
Η μοτοσυκλέτα
Η απλούστερη μετατροπή μοτοσυκλέτας σε Flat Track ξεκινά παίρνοντας ως βάση μία μοτοσυκλέτα μονοκύλινδρη, ελαφριά, χωρίς πολλά περιφερειακά εξαρτήματα που θα πρέπει να αφαιρεθούν καθώς και θέση οδήγησης τέτοια, ώστε να επιτρέπει στον οδηγό να τοποθετήσει το σώμα του αρκετά εμπρός. Έτσι, οποιαδήποτε Motocross ή Enduro είναι μια καλή αρχή, κατά προτίμηση τετράχρονη, 250 ή 450 κ.εκ, ενώ ως «εκπαιδευτικά» προτιμώνται ελαφρύτερα, μικρότερα σε κυβισμό και διαστάσεις μοντέλα, με κινητήρα 100-125 κ.εκ.
Το αρχικό στάδιο της μετατροπής περιλαμβάνει απλώς την αλλαγή των ελαστικών από «χωμάτινα» σε δρόμου. Με αυτά, κάθε μοτοσυκλέτα μπορεί να μπει σε μια πίστα Flat Track και να κινηθεί ευχάριστα στο εύρος των δυνατοτήτων που επιτρέπουν τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της, κυρίως βάρος και θέση οδήγησης.
Στη συνέχεια πρέπει να μειωθεί η διαδρομή των αναρτήσεων κάτω από τα 20 εκ. περίπου, ώστε να χαμηλώσει το ύψος και το κέντρο βάρους της μοτοσυκλέτας. Κάπου εκεί έρχεται η ώρα για την αλλαγή των τροχών όπου, ιδανικά, στον εμπρός τροχό τοποθετείται ένα στεφάνι πίσω τροχού, διάστασης 19″, για την οποία υπάρχουν στην αγορά και ειδικά ελαστικά Flat Track.
Στο «τελικό» στάδιο αφαιρείται εντελώς το εμπρός, φρένο, η δισκόπλακα, η δαγκάνα, ακόμη και η μανέτα του φρένου με την αντλία της. Διαμορφώνονται τα πλαστικά της μειώνοντας την επιφάνεια των φτερών, ενώ η σέλα μπορεί να χαμηλώσει ακόμη περισσότερο μειώνοντας το υλικό της και φυσικά το μήκος της, καθώς μόνο το εμπρός είναι εκείνο που ενδιαφέρει και χρησιμοποιείται. Το ρεζερβουάρ μπορεί να αντικατασταθεί με κάποιο μικρότερο, αφού δεν χρειάζονται περισσότερα από 2-3 λίτρα για μια ημέρα προπόνησης ή αγώνα.
Steel Shoe
Ο εξοπλισμός αναβάτη για την οδήγηση Flat Track περιλαμβάνει απαραίτητα μπότες motocross/ enduro, καθώς το πόδι σέρνεται στο χώμα σε όλη τη διάρκεια της στροφής. Για τον περιορισμό της φθοράς της μπότας ωστόσο, υπάρχει και το απόλυτο αξεσουάρ ενός Flat Tracker: το ειδικό μεταλλικό πέλμα που τοποθετείται κάτω από την αριστερή μπότα, το Steel Shoe, γνωστό ήδη από το 1930…
