Αμέτρητοι άνθρωποι έχουν αμέτρητες αναμνήσεις για προσωπικότητες όπως ο Niki Lauda. Αυτό είναι κάτι φυσιολογικό, εφόσον υπήρξε τόσο σπουδαίος, σε τόσες πολλές και διαφορετικές πτυχές της Formula 1, επί τόσο πολύ καιρό -και άρα επηρέασε τόσο πολύ κόσμο. Ο θάνατός του βύθισε στη θλίψη τη μεγάλη οικογένεια της F1 αλλά και πολύ ευρύτερα, εφόσον το όνομα Niki Lauda είναι αυτό που οι αγγλοσάξονες, προσφυώς και εύστοχα, χαρακτηρίζουν ως «household». Τι σημαίνει αυτό; Ότι τον ήξεραν όλοι, ακόμη και όσοι δεν έχουν δει στη ζωή τους έστω και έναν γύρο από αγώνα Γκραν Πρι.
Κάποιοι εστιάζουν στο κυνικό, ενίοτε μαύρο χιούμορ του. Κορυφαίο παράδειγμα η απάντησή του «ψάχνω το αφτί μου» όταν τον ρώτησαν «τι ψάχνετε εκεί κύριε Lauda;» κάποιοι διερχόμενοι από τη στροφή Bergwerk του παλιού Nuerburging, εκεί ακριβώς όπου είχε το φοβερό του ατύχημα το 1976. Στην μακρά και ασύγκριτα πλούσια καριέρα του, ο Lauda είχε άπειρες στιγμές, αγωνιστικού και διανοητικού μεγαλείου -αλλά και μεγαλοπρεπείς γκάφες. Σε όλα όμως, στα καλά και τα κακά, μπορούσες εύκολα να διακρίνεις έναν εντελώς ξεχωριστό άνθρωπο. Τον ορισμό της φράσης -και πάλι στα αγγλικά- bigger than life. Το ότι η λάμψη του Niki Lauda υπερέβαινε κατά πολύ τα όρια των μηχανοκίνητων σπορ είναι κάτι αυτονόητο.
Καθώς δεν έχει νόημα το να αναπαράγουμε λεπτομερώς τη σταδιοδρομία του, το traction.gr επιλέγει δύο περιστατικά, αντί άλλου επικηδείου. Το ένα αφορά στο ατύχημα που τον κατέκαψε, το άλλο στο πώς διαχειρίστηκε μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση ως ιδιοκτήτης αεροπορικής εταιρείας. Και τα δύο όμως, εάν τα εξετάσει κανείς συνδυαστικά, αποτυπώνουν με ικανή ευκρίνεια τον ιδιότυπο τρόπο σκέψης του Niki Lauda.
Ξεκινώντας λοιπόν από το ατύχημά του στο Nordschleife το 1976, εκείνο το στοιχείο που κατά κανόνα παραγνωρίζεται, είναι η προσπάθεια εξήγησής του. Τι πραγματικά έγινε στον πρώτο γύρο του Γερμανικού Γκραν Πρι της σεζόν ’76; Ο Lauda επί χρόνια έλεγε πως δεν θυμόταν τίποτα, όλες οι αναμνήσεις είχαν σβηστεί, εκτός από τη στιγμή που έφευγε από τα πιτ και κατόπιν την αεροδιακομιδή του, με σοβαρά εγκαύματα στο πρόσωπο και βλάβη στους πνεύμονες από την εισπνοή των αναθυμιάσεων καθώς καιγόταν ζωντανός μέσα στη Ferrari.
Η στάση του Lauda όμως ήταν περίεργη, καθώς ένας οδηγός με τη δική του τελειομανία, την ψυχρή αναλυτική σκέψη, λογικά δεν θα έκλεινε τόσο εύκολα το κεφάλαιο «Nuerburgring ’76», ενώ είναι γνωστό ότι του άλλαξε τη ζωή. Πράγματι, την 40η επέτειο από το φριχτό συμβάν στην Πράσινη Κόλαση, ο Niki Lauda εξομολογήθηκε όλα όσα ήξερε στο γερμανικό περιοδικό Auto Motor und Sport. Εν περιλήψει είπε ότι «σε σχετικά σύντομο διάστημα μετά από το ατύχημα έμαθα τι είχε συμβεί. Ήταν αστοχία υλικού. Ο αρχιμηχανικός μου, ο Ermanno Cuoghi μου είπε ότι είχε σπάσει ένας από τους κινούμενους συνδέσμους της ανάρτησης πίσω δεξιά. Πιο συγκεκριμένα, το εξάρτημα αυτό έσπασε επειδή είχε συναρμοστεί στο κέλυφος του κινητήρα με ένα καινούργιο κομμάτι από μαγνήσιο. Με αυτό είχαν αντικαταστήσει το μεταλλικό εξάρτημα, για εξοικονόμηση βάρους. Αλλά δεν άντεξε και ο τροχός δίπλωσε, πιθανώς το αυξημένο φορτίο στην προηγούμενη στροφή. Ήταν κάτι που δεν έπρεπε να έχει συμβεί». Θα έλεγε κανείς ότι ο Lauda μιλά για το ατύχημα κάποιου άλλου. Σαν να μην ήταν αυτό το ατύχημα που παρ’ ολίγον να τον στείλει στον άλλο κόσμο, αυτό που του κληροδότησε την όψη τέρατος για το υπόλοιπο του βίου του.
Ας δούμε όμως πώς αντέδρασε ο ίδιος άνθρωπος για ένα δυστύχημα που πραγματικά συνέβη σε κάποιους άλλους -αν και υπ’ ευθύνη του, κατά κάποιο τρόπο.
«Η χειρότερη στιγμή στη ζωή μου δεν ήταν το ατύχημά που είχα εγώ το 1976 στο Nuerburgring» έχει πει ο Lauda επανειλημμένως σε εφ’ όλης της ύλης συνεντεύξεις του. «Όχι. Ήταν όταν έπεσε ένα από τα αεροπλάνα της εταιρείας μου, της Lauda Air, το 1991. Είχαμε ένα ολοκαίνουργιο Boeing 767 που αναχωρούσε από την Μπανγκόκ, στην Ταϊλάνδη. Έπεσε και σκοτώθηκαν όλοι οι όσοι επέβαιναν, δηλαδή 223 αθώοι άνθρωποι. Όταν έτρεχα εγώ στους αγώνες, έπαιρνα αποφάσεις και ρίσκα για τον εαυτό μου. Στην αεροπορική εταιρεία όμως έκανα τα πάντα τηρώντας κατά γράμμα τους κανονισμούς ασφαλείας. Και παρόλ’ αυτά, είχαμε αυτή την τραγωδία».
Ο Lauda δεν αρκέστηκε στη διερεύνηση του ατυχήματος από την κατασκευάστρια εταιρεία και τους αρμόδιους φορείς. Πήγε ο ίδιος στην Ταϊλάνδη. Παρέστη στην κηδεία 23 από τους επιβάτες, κυρίως όμως εξέτασε ο ίδιος αυτοπροσώπως τα συντρίμμια του αεροπλάνου. Και έβγαλε τα δικά του συμπεράσματα. Παρόλο που το μαύρο κουτί είχε καταστραφεί ολοσχερώς, ο Lauda έφυγε από την Ταϊλάνδη απολύτως πεπεισμένος ότι κάτι εντελώς αναπάντεχο είχε συμβεί την ώρα της πτήσης, κάτι που οι πιλότοι του, τους οποίους γνώριζε προσωπικά, δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσουν. Λίγο καιρό αργότερα αποκαλύφθηκε ότι το αίτιο του δυστυχήματος ήταν η βλάβη σε μια τσιμούχα τύπου O-ring (συγκράτησης λιπαντικού), η οποία είχε υποχωρήσει και εξαιτίας της ενεργοποιήθηκε ένας ηλεκτρονικός αυτοματισμός που έθεσε τον έναν από τους κινητήρες στην όπισθεν. Το αεροπλάνο απώλεσε άμεσα την αεροδυναμική του στήριξη και κατέπεσε ακυβέρνητο από ύψος 28.000 ποδών.
Η Boeing επέμενε ότι ακόμη και εάν είχε συμβεί κάτι τέτοιο, οι πιλότοι θα μπορούσαν να κρατήσουν υπό τον έλεγχό τους το σκάφος. Κατά συνέπεια, δεν έφταιγαν τα ηλεκτρονικά συστήματα του αεροπλάνου, αλλά οι πιλότοι του Lauda. Οι Αμερικανοί, όμως, δεν ήξεραν ποιον είχαν απέναντί τους. Ο Niki άρχισε να κάνει ο ίδιος, ως κυβερνήτης του 767 δοκιμές σε προσομοιωτή πτήσης, στο Gatwick της Βρετανίας. Κατέληξε ότι με τέτοια βλάβη ήταν αδύνατο να αποτραπεί η πτώση. Η Boeing ήταν εντελώς απρόθυμη να το παραδεχτεί. Οι υπεύθυνοι της κατασκευάστριας εταιρείας προσπάθησαν να κερδίσουν χρόνο.
Ο Lauda επέμεινε και απαίτησε από την Boeing να εκδώσει δημόσιο ανακοινωθέν, ότι για την τραγωδία της πτήσης Lauda Air 004 έφταιγε ένα προβληματικό σύστημα και όχι οι πιλότοι ή η αεροπορική εταιρεία του Αυστριακού πρώην πρωταθλητή. Οι της Boeing κωλυσιεργούσαν, προβάλλοντας δικαιολογίες περί χρονοβόρων διαδικασιών ως την έκδοση του ανακοινωθέντος που ζητούσε ο Niki Lauda. «Πολύ καλά» είπε ο Niki «τότε κι εγώ αύριο θα οργανώσω μια συνέντευξη τύπου, για τα ΜΜΕ όλου του πλανήτη. Θα ανακοινώσω πως είμαι έτοιμος να ναυλώσω ένα 767 πανομοιότυπο με αυτό που έπεσε. Θα το φορτώσω ακριβώς με το ίδιο βάρος που μετέφερε η πτήση 004. Και θα βάλω όπισθεν στο ίδιο ύψος από το οποίο άρχισε να πέφτει το αεροπλάνο μου στην Ταϊλάνδη. Κι εσείς, κύριοι της Boeing, θα είστε υπεύθυνοι για ό,τι συμβεί. Εξάλλου, όπως εσείς υποστηρίζετε, δεν πρόκειται να συμβεί τίποτα».
Μέσα σε λίγη ώρα από το τελεσίγραφο του Lauda, η Boeing εξέδωσε το ανακοινωθέν που είχε προσπαθήσει να αποφύγει. Ο Niki Lauda δικαιώθηκε και αποκατέστησε την υπόληψη της εταιρείας του, υποχρεώνοντας την Boeing να προβεί σε αναβάθμιση των συστημάτων που προκάλεσαν το πολύνεκρο δυστύχημα στην Ταϊλάνδη. Και οι άνθρωποι του αμερικανικού κολοσσού της αεροπορικής βιομηχανίας κατάλαβαν, επιτέλους, τι εστί Niki Lauda. Ένας άνθρωπος που δεν λυγίζει ποτέ, κάποιος που μπορεί να περιγράφει απαθώς το δικό του ατύχημα, αλλά που δεν θα επέτρεπε ποτέ να συγκαλυφθεί ένα έγκλημα.
Ας αναπαυθεί εν ειρήνη ο Niki Lauda, αυτή η ηρωική, περίπλοκη αλλά τιτάνια μορφή των αγώνων ταχύτητας -και της ζωής.
