Πρόκειται για μια από τις πιο κεντρικές περιοχές της Ελλάδας, που διαθέτει πλειάδα επιλογών για εκδρομή και απόδραση ταξιδιωτικού χαρακτήρα. Ο λόγος για την ορεινή Φθιώτιδα, η οποία αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς και, χρόνο με τον χρόνο, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα ανάμεσα στους φυσιολάτρες και όσους αρέσκονται στις εκδρομές.
Φωτογραφίες: Μάνος Στεφανής
Οι ορεινοί οικισμοί του Νομού Φθιώτιδος, που πλέον έχουν περιέλθει διοικητικά στον Δήμο Λαμιέων, έχουν την τιμητική τους σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, αφού ενδείκνυνται για επίσκεψη όλες τις εποχές του. Ένα χωριό που θα μπορούσε να αποτελέσει το επίκεντρο για μια τέτοια, ορεινού χαρακτήρα, εκδρομή είναι η Παύλιανη Φθιώτιδας, που έχει πληθυσμό περίπου 500 κατοίκων και χωρίζεται σε δύο επιμέρους οικισμούς, τη Νέα ή Κάτω Παύλιανη και την Παύλιανη ή Άνω Παύλιανη.
Στην Παύλιανη
Χτισμένη σε υψόμετρο 1.040 μέτρων, χαρακτηρίζεται από το όμορφο φυσικό περιβάλλον, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων έλατα και διαμορφώνει έναν ελκυστικό, για όλες τις εποχές του χρόνου, προορισμό. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, το ως επί το πλείστον χιονισμένο τοπίο είναι μαγευτικό ενώ, κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου ή της άνοιξης, το όμορφο περιβάλλον αποζημιώνει όσους επιλέξουν να αποδράσουν για λίγο από την καθημερινότητα. Αν σε αυτά προσθέσουμε το πάρκο της Παύλιανης, που προσφέρεται για πεζοπορία σε υπέροχο περιβάλλον και συγκεντρώνει πολύ κόσμο, καθώς και τη μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων ακόμη και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, τότε γίνεται εύκολα αντιληπτός ο λόγος που η περιοχή όχι μόνο ενδείκνυται για κάθε εποχή του χρόνου, αλλά διαθέτει και μεγάλη δραστηριότητα όποτε και να την επισκεφθεί κάποιος. Η Παύλιανη βρίσκεται σε απόσταση περίπου 35 χιλιομέτρων από τη διασταύρωση του Μπράλου, που βρίσκεται στη Νέα Εθνική Οδό Αθηνών – Λαμίας, και αποτελεί ένα κεφαλοχώρι που προσφέρεται για χαλάρωση, αλλά και για ορμητήριο προς κοντινές τοποθεσίες με ταξιδιωτικό ενδιαφέρον. Σε αυτό βοηθά η τοποθεσία της, καθώς βρίσκεται στα νότια σύνορα του Νομού Φθιώτιδος με τον Νομό Φωκίδος, πολύ κοντά στο οροπέδιο που ενώνει την Οίτη με τον Παρνασσό, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί τη νότια είσοδο στον Εθνικό Δρυμό Οίτης. Βέβαια, το χωριό αυτό δεν είναι ενδιαφέρον μόνο για τους παραπάνω λόγους, αφού διαθέτει και ενδιαφέροντα αξιοθέατα. Ένα από αυτά είναι το πανέμορφο πάρκο που βρίσκεται στις πηγές του ποταμού Ασωπού, τα νερά του οποίου ομορφαίνουν ολόκληρη την περιοχή. Η πρόσβαση στο πάρκο γίνεται μέσω ειδικά διαμορφωμένης διαδρομής για πεζοπορία, η οποία ξεκινά κοντά στην Κάτω Παύλιανη, μέσα από ειδυλλιακό φυσικό περιβάλλον, όπου τα τρεχούμενα νερά συνδυάζονται με ποικίλη βλάστηση. Στο συγκεκριμένο σημείο υπάρχουν και πολλές ακόμη διαδρομές για πεζοπορία, που ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, συγκεντρώνουν πολλούς επισκέπτες. Το πάρκο αναψυχής στις πηγές του Ασωπού διαθέτει χώρους για άθληση αλλά και χειροκίνητα τελεφερίκ, σε ένα αλπικό τοπίο σπάνιας ομορφιάς, που έχει εντυπωσιάσει όσους το έχουν επισκεφθεί. Ακόμη, ένα μέρος που αξίζει να επισκεφθεί ο ταξιδιώτης είναι το Μουσείο Υδροκίνησης, που στεγάζεται σε εντυπωσιακό κτηριακό συγκρότημα από πέτρα και όσοι βρεθούν εκεί έχουν τη δυνατότητα να δουν νεροπρίονο, νερόμυλο, νεροτριβή και άλλες εγκαταστάσεις που, ειδικά όσοι έχουν μεγαλώσει σε πόλη, μπορεί να μη γνωρίζουν. Επιπλέον, σε όσους επισκεφθούν την Παύλιανη συνιστάται να βρεθούν στον Ναό του Αγίου Αθανασίου με το πέτρινο καμπαναριό και το ξυλόγλυπτο τέμπλο μεγάλης αξίας, που μας ταξιδεύει χρονολογικά πίσω στο 1868. Η χρήση πέτρας και ξύλου είναι εκτεταμένη στις κατασκευές του χωριού, καθώς αυτά αποτελούν βασικά υλικά της περιοχής και άρα είναι πιο εύκολα αξιοποιήσιμα.
Στο επίκεντρο από παλιά
Πάντως, η Παύλιανη και η γύρω περιοχή δεν εμφανίστηκε στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια χάρη στην ομορφιά της και τα τουριστικά της πλεονεκτήματα, αλλά είναι γνωστή εδώ και αιώνες αφού αναφέρεται στα βιβλία της Ιστορίας ή ακόμη και της Μυθολογίας. Η Παύλιανη αναφέρεται από την εποχή της αρχαιότητας, χάρη στην Πυρά του Ηρακλέους που βρίσκεται στην Οίτη, κοντά στο χωριό. Σύμφωνα με τον μύθο, εκεί άναψε μεγάλη φωτιά ο Ηρακλής στην προσπάθειά του να απαλλαγεί από τον δηλητηριασμένο χιτώνα που του έδωσε η γυναίκα του Διηάνειρα (χωρίς εκείνη να γνωρίζει ότι περιείχε δηλητήριο) και τον οδήγησε τελικά σε φρικτό θάνατο. Κοντά στην Πυρά Ηρακλέους, υπάρχουν ακόμη τμήματα ενός ναού που ήταν αφιερωμένος στον Ηρακλή και χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. Οι αιώνες πέρασαν και η Παύλιανη επέστρεψε στο προσκήνιο με αφορμή την ιταλική εισβολή, αφού στην περιοχή έγινε στις 3 Ιουνίου 1943 μια από τις πιο μεγάλες μάχες, η οποία μάλιστα ήταν νικηφόρα για την Εθνική Αντίσταση.
Ορμητήριο για ενδιαφέρουσες εκδρομές
Κάπως έτσι φτάσαμε στο παρόν, με την Παύλιανη να έχει αναπτυχθεί και να αποτελεί τουριστικό προορισμό για όλες τις περιόδους του χρόνου. Εκτός από τα αξιοθέατα που έχει το χωριό καθεαυτό, η γεωγραφική του θέση συνιστά εξαιρετικό ορμητήριο για κοντινές εκδρομές. Καταρχάς το γεγονός ότι βρίσκεται σε απόσταση… βολής από τον Εθνικό Δρυμό της Οίτης, καθιστά την εξερεύνηση της πανέμορφης φύσης πιο εύκολη. Εκτός από την Πυρά Ηρακλέους, εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η κορυφή Καταβόθρα, σε υψόμετρο 1.775 μέτρων, κοντά στην Άνω Παύλιανη. Σε αυτό το σημείο, τα νερά περνούν κάτω από έναν βράχο και καταλήγουν στη χαράδρα του Γοργοποτάμου, ενώ η θέα από τις Καταβόθρες προς τα Βαρδούσια όρη και τη Γκιώνα αποζημιώνει και τους πλέον απαιτητικούς. Μια ακόμη ενδιαφέρουσα ορεινή διαδρομή που προσφέρεται για τους λάτρεις της περιπέτειας είναι αυτή που οδηγεί στην κορυφή Γρεβενό, ενώ ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαδρομή προς τον Κούβελλο. Πρόκειται για κορυφή που βρίσκεται στο κέντρο του Φαραγγιού του Ασωπού, το οποίο είναι πανέμορφο και οδηγεί τα νερά της Οίτης αρχικά στον Σπερχειό ποταμό, που βρίσκεται στην πεδιάδα, και έπειτα στον Μαλιακό κόλπο. Πάντως οι ενδιαφέρουσες διαδρομές δεν περιορίζονται μόνο στην πλευρά της Οίτης και του Εθνικού Δρυμού. Στην περιοχή μεταξύ Παύλιανης, Καλοσκοπής και Οινοχωρίου, σε ένα οροπέδιο, φιλοξενούνται κάθε καλοκαίρι οι Ήχοι του Δάσους, ένα μουσικό φεστιβάλ στο οποίο έχουν συμμετάσχει κορυφαία ονόματα της εγχώριας έντεχνης και ροκ σκηνής και το οποίο διεξάγεται σε μια υπέροχη, κατάφυτη ορεινή τοποθεσία όπου οι θεατές έχουν τη δυνατότητα να κατασκηνώσουν. Πολλά είναι ακόμη τα χωριά με ξεχωριστό ταξιδιωτικό ενδιαφέρον, όπως η Γραβιά, με το γνωστό Χάνι, όπου έγινε μια από τις διασημότερες μάχες της Επανάστασης του 1821, το Ελευθεροχώρι, το Παλαιοχώρι, ο Αθανάσιος Διάκος, η πετρόκτιστη Στρώμη, το όμορφο Μαυρολιθάρι κ.ά. Μπορεί εσχάτως να έχει αναπτυχθεί στην περιοχή ο τουρισμός, ωστόσο αυτή δεν είναι η μοναδική πηγή εσόδων για τους κατοίκους. Σημαντικές ασχολίες είναι ακόμη η γεωργία και η κτηνοτροφία, καθώς οι κάτοικοι καλλιεργούν μήλα, φασόλια και πατάτες ενώ φυσικά τα ρουμελιώτικα κρέατα είναι πασίγνωστα για την ποιότητα και τη γεύση τους.
Η «επιτυχία» της Παύλιανης έγκειται στο γεγονός ότι, παρότι είναι ένα ορεινό χωριό που γειτνιάζει με κορυφές που ξεπερνούν τα 2.000 μέτρα, προσελκύει ταξιδιώτες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, καλύπτοντας μάλιστα κάθε απαίτηση, αφού όλοι θα βρουν κάτι που να τους ικανοποιεί. Και γι’ αυτό η ανάπτυξη είναι διαρκής και αναμένεται να συνεχιστεί στο εγγύς μέλλον.
Το ταξίδι
Στην Παύλιανη και την ευρύτερη περιοχή της ορεινής Φθιώτιδας είχαμε ως συντροφιά το νέο Ford Ranger, ένα pick-up που πέραν της δεδομένης δυνατότητας να κινηθεί με άνεση εκτός δρόμου διαθέτει εξοπλισμό, τεχνολογικά συστήματα αλλά και δυνατότητες infotainment που έχουμε συνηθίσει να συναντάμε σε SUV ή πολυτελή σεντάν. Η έκδοση που οδηγήσαμε ήταν η πετρελαιοκίνητη 3.2 TDCI, που διαθέτει 5 κυλίνδρους και αποδίδει 200 ίππους. Όπως ήταν αναμενόμενο, το ταξίδι με το Ranger ήταν ιδιαίτερα άνετο, ενώ η είσοδος στο χώμα και η δυνατότητα για off road διαδρομές μάς έδωσε τη δυνατότητα να ανακαλύψουμε πολλά ενδιαφέροντα σημεία της περιοχής. Εκτενέστερη αναφορά στο αυτοκίνητο θα γίνει σε επόμενο τεύχος του περιοδικού μας.
Πρόσβαση
Η πρόσβαση στην Παύλιανη είναι εφικτή κυρίως με αυτοκίνητο. Ακολουθώντας τη Νέα Εθνική Οδό Αθηνών – Λαμίας οι ταξιδιώτες πρέπει να εξέλθουν από αυτή στο ύψος της διασταύρωσης του Μπράλου, που βρίσκεται λίγο πριν από τη Λαμία, αν έρχονται από Αθήνα, ή λίγο μετά τη Λαμία, αν έρχονται από Θεσσαλονίκη. Έπειτα από ανηφορική διαδρομή στον μεγάλο δρόμο του Μπράλου για περίπου 15 χιλιόμετρα, θα συναντήσουν σειρά πινακίδων για τα χωριά της περιοχής. Στη συνέχεια θα εισέλθουν σε πιο στενό, επαρχιακό δρόμο και ύστερα από περίπου 20 χιλιόμετρα θα βρεθούν στην Παύλιανη. Η κεντρική γεωγραφική θέση είναι ένα από τα μεγάλα της πλεονεκτήματα, καθώς είναι εύκολα προσβάσιμη από τα μεγαλύτερα κέντρα της χώρας. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε πως απέχει με αυτοκίνητο περίπου 45 λεπτά από τη Λαμία ή το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού, 2 ώρες από την Αθήνα, 3 ώρες από την Πάτρα και 3,5 ώρες από τη Θεσσαλονίκη.
Το γνωρίζατε;
Η Παύλιανη έχει υπάρξει μια από τις πιο διάσημες και αγαπημένες Ειδικές Διαδρομές του Ράλι Ακρόπολις για τους οδηγούς του WRC. Μάλιστα, το κομμάτι του οροπεδίου στη θέση «Καταβόθρες» προς την Πυρά Ηρακλέους παραμένει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κομμάτια του εθνικού μας αγώνα, παρά το γεγονός ότι έχει να χρησιμοποιηθεί για περισσότερα από 10 χρόνια.
